Nog nooit vertoond. Negatieve olieprijzen. Op de elektriciteitsmarkt gebeurt het al wel vaker, maar op de oliemarkt nog niet. De negatieve prijzen op de elektriciteitsmarkt waren de opmaat voor het afschrijven van de kolencentrales. Er wordt geen toekomst meer voorzien voor deze manier van elektriciteit produceren. Niet alleen bij NGO’s, die hadden altijd al een negatief beeld over deze techniek. Maar juist bij de eigenaren van die centrales: RWE, E.On, Engie. Die hebben door splitsing of door verkoop hun kolencentrales van de hand gedaan of in een sterfhuisconstructie gezet, los van het deel van het bedrijf dat de toekomst heeft: energiediensten en hernieuwbare energiebronnen.
Is zoiets ook denkbaar in de oliesector? Een alternatief voor benzine, diesel en kerosine is er nog nauwelijks. Weliswaar zal de mobiliteit weer aantrekken, en zal de automobiliteit snel weer pieken doordat het OV nauwelijks capaciteit heeft om veilig veel mensen te vervoeren. Anderzijds zal de behoefte om te vliegen voorlopig niet op het niveau van 2019 terugkomen. Per saldo zal er nog een forse vraag naar olie blijven. Maar dat was ook zo toen de kolenmalaise inzette. Zon en wind konden slechts in beperkte mate voldoen aan de elektriciteitsvraag. Maar het effect was wel dat het aantal draaiuren van kolencentrales snel naar beneden ging, eerst in de prognoses en nu in de werkelijkheid.
“De assets van veel oliemaatschappijen verdampen als sneeuw voor de zon”
De sterke vraagreductie van olieproducten zorgt voor sluiting van olievelden, die niet heropenen als de vraag weer toeneemt. De assets van veel oliemaatschappijen verdampen als sneeuw voor de zon. De productie zal op een lager niveau komen, maar wie doet dat als eerste? De olieproducerende landen slagen er nog niet in om dat te regelen. In combinatie met overvolle opslagtanks zal het nog wel even duren voordat er stabilisatie is. Kijk naar de controverse tussen OPEC en Rusland, die in maart de opmaat was voor de kelderende olieprijzen, waar de coronacrisis slechts een zetje hoefde te geven. Al die olielanden willen graag hun olie op de markt brengen, omdat ze voor een groot deel van hun staatsinkomsten afhankelijk zijn van die olie (Rusland, Saoedi-Arabië, Venezuela om enkele in het oog springende voorbeelden te noemen).
De olieprijs blijft voorlopig nog wel laag, maar dat heeft in Europa nauwelijks invloed op de prijs van benzine aan de pomp. Die zakt maximaal naar 1,15 euro, terwijl elektrische auto’s binnenkort massaal de markt op komen. Als nu de verkoop van elektrische auto’s omhoog schiet is de ellende voor de oliebedrijven en oliestaten niet te overzien.
Het is nu een moment van chaos, waarbij kleine veranderingen in de opbouw van het wagenpark (naast de grote effecten van halvering van de vraag naar kerosine en alle landen die hun productie te weinig verlagen) grote effecten kunnen veroorzaken. Wie blijft er in de olie?