Zoeken

Over Groningse Kamerleden, gasloze wijken en een superministerie

Auteur

Frank van den Heuvel

Frank van de Heuvel: "De drang tot een superministerie van Energie lijkt niet weg te duwen"

Het is verkiezingstijd! En dan kan het zijn dat een Algemeen Overleg Energie in de Tweede Kamer voor een groot deel over wel of geen windpark in Drenthe gaat. Er zaten namelijk vele Drentenaren op de publieke tribune en Tweede Kamerleden nemen het op voor de Drentenaren en tegen de eerder bepleite windmolens: Trumpisme aan de Hofvijver? We zien energie expliciet en meer nog impliciet terug in de verkiezingsprogramma's en op de kandidatenlijsten. Allereerst de verkiezingsprogramma's. Deze zijn een mix van ‘Nederland verandert de wereld', ‘de gebouwde omgeving verduurzaamt' en ‘extra aandacht en waardering naar de Groningers'. Nagenoeg iedere partij wil dat we minder afhankelijk worden van ‘verkeerde' landen. Het Rusland-jaar lijkt mijlenver achter ons te liggen, in het Midden-Oosten vertrouwen we niemand meer en eigenlijk zijn enkel wind-en zonnegoden echt betrouwbaar...totdat ze het laten afweten of te fanatiek zijn en gascentrales weer even nodig zijn, of wind en zon op één dag de elektriciteitsprijs tot onder nul laten dalen. Over de gebouwde omgeving zal men het snel eens zijn aan de formatietafel: verduurzamen op alle fronten: aardgasloze wijken, smart grids, geothermie en warmte koude-opslag strijden om voorrang. De extreem verdeelde politiek lijkt het hier wel over eens en het regeerakkoord kan deze zin vast opschrijven. Enkel het tempo verschilt; overigens is dat in nagenoeg het hele energiedossier het geval. En geen verkiezingsprogramma laat Groningen ongenoemd. De scherpte verschilt per partij, maar ‘Er is geen programma zonder Groningen', zou de nieuwe slogan kunnen zijn.

““Naast Brabant is Noord-Nederland battle ground””

Dan de poppetjes in relatie tot energie. Interessant is de strijd binnen GroenLinks, waar milieufenomeen Liesbeth van Tongeren nu strijdt om ‘de Pieter Omtzigt' van haar partij te worden. Vooralsnog is de enige overeenkomst dat ook zij uit Twente komt. Op de kandidatenlijsten komt Groningen eveneens prominent terug. Het CDA zet het Groningse gemeenteraadslid Anne Kuik op plek 11. De SP heeft Sandra Beckerman (Provinciale Staten Groningen) op plek 6 met haar slogan: "Met Groningers winnen we van gasgiganten. We pakken de zeggenschap terug met alternatieven en activisme." En eveneens D66 en de VVD zetten Groningers hoog op de lijst. Naast Brabant is Noord-Nederland battle ground.

Na 15 maart start de kabinetsformatie. Dan gaat het over inhoud, de nieuwe bewindslieden en over de herinrichting van de ministeries. De gedachte die rondgaat in Den Haag is om het ministerie van Economische Zaken (EZ) om te bouwen/ leeg te halen. Wederom, want EZ is al decennia in beweging: internationale handel naar Buitenlandse Zaken, Innovatie en Landbouw binnenhalen, nucleaire veiligheid en kernenergie naar binnen en dan weer niet. Nu gaan er plannen om het energie-deel van EZ samen te voegen met het milieu-deel van het ministerie van Infrastructuur & Milieu (I&M). Zo wil GroenLinks een ‘ministerie voor Klimaat en Duurzame Economie'. Het is een interessante gedachte om het energiebeleid te koppelen aan milieu, maar ook een vreemde. De afgelopen jaren hebben met name de linkse partijen steeds bepleit dat het energiebeleid, en dus ook de keuzes met betrekking tot de energiemix (fossiel, duurzaam, nucleair) bij EZ te laten, maar onderwerpen die meer het toezicht, inspectie, handhaving, etc. raken bij het voormalige ministerie van VROM/ I&M te laten.
Het meest evident speelde dat bij het nucleaire dossier met als resultaat dat de Autoriteit Nucleaire Veiligheid & Stralingsbescherming (ANVS) nu terecht ressorteert onder I&M en niet onder EZ. Voor de herinrichting van het Gasgebouw leven vergelijkbare gedachten, want men is niet gelukkig met alle gas-issues (beleid, aandeelhouderschap en toezicht) onder één minister. De scheiding der machten, Montequieu aan de gaspomp, is volstrekt logisch, maar de drang tot een superministerie van Energie lijkt niet weg te duwen. Moeten de ambassades in Moskou, Riaad en Teheran ook onder deze minister vallen? Nu zijn verdeling en inrichting van ministeries natuurlijk nog ver weg, maar je weet nooit. Ondertussen roepen politici op campagne ook dat er ministers van jeugd, van gezinszaken, van ouderen, van voedsel, van ICT, etc. moeten komen; dus het spel is nog in volle gang. De partijen die een superministerie van ‘Energie & Klimaat' of, pregnanter, van ‘Klimaat & Energieveiligheid' willen bouwen, moeten de parlementaire historie van dat andere superministerie (Veiligheid en Justitie) er maar eens op na lezen. En, in de energiesector wint überhaupt kleinschalig, decentraal & coöperatief het van grootschalig.

Frank van den Heuvel is directeur Public Affairs bij TNO

Frank van den Heuvel

Frank van den Heuvel is maatschappelijk ondernemer en toezichthouder