Greenpeace: "Ook bindend doel voor energiebesparing en schone energie
nodig"
Het was opvallend hoe mild premier Rutte de klimaatwet benaderde. Waar Zijlstra nog een klassieke pavlovreactie uit zijn mond liet optekenen (‘onrealistisch') was de premier veel welwillender. Daarbij zal helpen dat het nog geen sinecure is om deze initiatiefwet nog tijdens deze zittingstermijn door het parlement te loodsen. Tegenstanders van zo'n wet beschikken immers over een scala aan truckjes om dat proces te filibusteren, mochten ze daarop uit zijn. Samsom en Klaver spraken weliswaar de ambitie uit de wet nog graag voor de zomer klaar te hebben voor Kamerbehandeling, maar Rutte taxeerde niet geheel ten onrechte dat het eerder een kwestie voor bij een nieuwe kabinetsformatie zal zijn.
Des te beter als er dan vast een serieus stuk ligt en dat is bepaald het geval. Door in de wetstekst een CO2-reductieambitie op te nemen van 55% in 2030, maakt met name de PvdA een reuzensprong in haar standpunt over klimaatverandering. In het machtspolitieke spel met coalitiepartner VVD moest Samsom immers genoegen nemen met een kabinetsambitie van voorlopig 40%, al wist hij daar slim het woord ‘tenminste' bij te fietsen. Samsom weet als geen ander dat dat niet voldoende is om klimaatverandering tegen te gaan. Het is dapper dat hij in zijn wet nu wel durft uit te gaan van wat wetenschappelijk gezien noodzakelijk is.
““Een (vijf)jaarlijkse parlementaire rondedans over het halen van doelen is een weinig geruststellend vooruitzicht voor investeerders””
Op één belangrijk punt bevat de wet een addertje onder het
gras. Op voorhand is een grote concessie gedaan aan degenen die denken dat een beleidsdoel
voor CO2-reductie zaligmakend is. De indieners kiezen ervoor alleen deze
55% CO2-reductiedoelstelling in de wet op te nemen, maar niet de
bijbehorende doelen voor schone energie en energiebesparing, welke tot die
reductie moeten leiden. Daarmee ontkennen de indieners dat juist deze meer
concrete doelen de sleutel vormen naar echte actie, want bij gebrek aan een hoge
CO2-prijs zijn stevige en verplichte doelen voor schone energie én energiebesparing
onmisbaar om windmolens, zon, energiebesparing en andere innovaties
daadwerkelijk van de grond te krijgen. Om te sturen heb je wel een stuurwiel
nodig en met het slecht functionerende emissiehandelsstelsel heb je dat niet in
handen.
Het wettelijk vastleggen van ook déze doelen is een vurig gekoesterde wens van
de bedrijven die het voor ons moeten gaan doen. Niet voor niets koos de pas opgerichte
Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie juist de noodzaak van drie
bindende nationale doelen als speerpunt bij haar oprichtingsvergadering. Met
leden als NUON, Eneco en Gasunie is dat een club van statuur. Terecht hameren
deze (al dan niet toekomstige) investeerders in schone energie erop dat
beleids- en investeringszekerheid voor hen cruciaal is. Grote energiecentrales
gaan zo veertig jaar mee. Met windparken op zee zijn miljarden gemoeid en de
periode om een plan gerealiseerd te krijgen is gemakkelijk langer dan vijf
jaar.
De vraag is of de constructie waar Klaver en Samsom in hun wetsontwerp voor
gekozen hebben werkbaar is. Het klimaatdoel van 55% staat in de wet, maar
aanvullend daarop moeten kabinetten vijfjaarlijkse klimaatplannen en jaarlijkse
klimaatbegrotingen maken, waarin de doelen voor schone energie en
energiebesparing wél zijn opgenomen. In de eerste plaats is vijf jaar dus een
rijkelijk korte horizon voor investeringen in energie. Een (vijf)jaarlijkse
parlementaire rondedans over het halen van doelen is een weinig geruststellend
vooruitzicht voor investeerders. De heren wijzen er terecht op dat die doelen
dan wel moeten passen bij de ambitie van 55% uit de wet, maar een
klimaatbegroting lijkt zo op het eerste gezicht toch een stuk kwetsbaarder voor
parlementair opportunisme dan een stevige wettelijke verankering.
Maar niet getreurd, de wet gaat nu eerste de maatschappelijke consultatie in,
dus alle ruimte om dat akkefietje nog even recht te zetten en deze mooie wet
rap de Kamer door te loodsen.
Joris Wijnhoven is Campagneleider klimaat
en energie bij Greenpeace. Op Twitter is hij te vinden onder @JorisW_GP