Energiedeskundige Wim Turkenburg: Investeringen in nieuwe energievoorzieningen zijn betaalbaar
Een duurzame wereld is goed haalbaar. Het kan via allerlei energiemixen, met en zonder kernenergie. En mooier nog: de kosten zijn betaalbaar. Tot die hoopvolle conclusie komt een mondiale studie die tijdens de recente milieutop in Rio de Janeiro werd gepresenteerd.
"We hebben onze toekomst nog in eigen handen", weet energiedeskundige en emeritus hoogleraar aan de Universiteit Utrecht Wim Turkenburg. Hij is een van de paar honderd geleerden die vijf jaar aan het Global Energy Assessment (GEA) hebben gewerkt. Een duurzame wereld, die de ergste armoede uitbant, iedereen toegang geeft tot moderne energiebronnen, luchtverontreining bestrijdt en klimaatverandering beperkt, is mogelijk. "Het kan nog altijd. Maar alle hens moeten wel aan dek."
Niet volledig duurzaam
Turkenburg, hoofdauteur van het hoofdstuk over Hernieuwbare Energie, noemt het "niet realistisch" om te denken dat de mondiale energiehuishouding in 2050 volledig door duurzame bronnen kan worden gedekt. Zon, wind en waterkracht kunnen tegen die tijd voor 30 tot 75 procent zorgen. Fossiele brandstoffen, vooral gas, blijven in 2050 nodig.
"In een paar werelddelen, zoals Latijns-Amerika, zou men 95 procent kunnen halen. In Europa is ruwweg 60 tot 65 procent mogelijk. Maar dat is al erg ambitieus. Nederland is tussen 1972-2012 van nagenoeg nul naar vier procent hernieuwbare energie gegaan. Het wordt een geweldige opgave om van dat punt in de komende veertig jaar door te groeien naar tweederde."
CO2-tax
Om de energietransitie te laten slagen moeten onder andere de subsidies voor fossiele brandstoffen en kernenergie verdwijnen en de prijs voor CO2, het belangrijkste broeikasgas, flink verhoogd worden, aldus Turkenburg. "De CO2-prijs bedraagt nu in de EU zo'n zeven euro per ton. Volgens ons moet dat naar veertig dollar opgetrokken worden en in latere jaren naar honderd dollar. Je moet je afvragen of het systeem van emissiehandel daar het goede instrument voor is. Een CO2-tax kan veel doeltreffender zijn."
"Heleboel energiepaden"
Turkenburg noemt het een van de grote verrassingen in het rapport dat er 'een heleboel energiepaden' zijn naar die duurzame toekomst. De studie ging uit van strenge randvoorwaarden voor milieu en klimaat, vermindering van de energie-import, biodiversiteit, de toegang van armen tot energiebronnen en voor armoedebestrijding. "Zelfs met die eisen blijft er nog veel ruimte om te kiezen. Helemaal als je harder aan energiebesparing werkt dan nu." Kernenergie blijkt een keuze. "Ook bij lage energiebesparing heeft de wereld kernenergie niet persé nodig."
Drijvende kracht
Andere recente rapporten zien de overgang naar een duurzame energiehuishouding niet gebeuren. Maar Turkenburg is hoopvoller. "Sinds 2005 stijgt de productie van hernieuwbare energie met ongeveer vijf procent. Dat is meer dan de energievraag. De investeringen in die sector zijn de afgelopen twintig jaar vervijftigvoudigd. Daarmee is hernieuwbare energie zo'n drijvende kracht geworden, dat die op eigen kracht voor een omslag in de energievoorziening zorgt."
Evengoed zal er flink in de totale energievoorziening geïnvesteerd moeten worden. "Wij stellen dat die 2 tot 2,5 procent van het totale mondiale bruto product vergen. Dat is geen majeure opgave. Het is betaalbaar. De meerkosten voor een energiesysteem dat bijdraagt aan een duurzame samenleving staan gelijk met wat we nu jaarlijks aan subsidies voor fossiele brandstoffen en kernenergie uitgeven."
Volg Energiepodium op Twitter: @energiepodium