Interview Benedek Jávor, Europarlementariër voor de Hongaarse Groenen
Hoe kijken de EU-lidstaten uit Midden- en Oost-Europa aan tegen het concept van de Energie Unie? Een interview met Benedek Jávor, Europarlementariër namens de Hongaarse Groenen.
Hoe is de relatie met
Hongarije en Rusland op energiegebied?
"Hongarije neemt een speciale positie in. Het land heeft een volledig
andere strategie dan de rest van Europa en richt zich juist op hechte
energiebanden met Rusland. Dit komt onder meer tot uiting in de financiering en
de aanleg van twee kernreactoren in Hongarije, die Rusland volledig op zich
neemt. Na de kernramp in Fukushima was hiervoor in Europa geen steun te vinden,
dus Hongarije heeft zijn blik nog meer op Rusland gericht, uitmondend in een
deal over de kernreactoren begin 2014.
Dit is een uitgelezen kans voor de Russen. Ze hebben nu een nieuwe voet in de deur van de Europese energiemarkt. Hongarije werkt verder mee aan South Stream en heeft recent gasleveranties aan Oekraïne stopgezet na gesprekken hierover met Gazprom."
““Ik zie een flinke lobby voor meer nucleaire energie en het importeren van (schalie)gas uit de Verenigde Staten en het Midden-Oosten als vervanging voor Russische energie””
Hoe kijkt u aan tegen de Energie Unie, die de nieuwe Commissie heeft aangekondigd?
"Het is de witte olifant waar iedereen het over heeft, maar nog niemand heeft gezien. Na de strategie op gebied van energieveiligheid (mei 2014) en het 2030 Klimaat- en Energiepakket (oktober 2014) is de Energie Unie nu de volgende stap. Maar wat houdt die in?
Er is sprake van een Trojaans Paard. Ik zie een flinke lobby voor meer nucleaire energie en het importeren van (schalie)gas uit de Verenigde Staten en het Midden-Oosten als vervanging voor Russische energie. Er staan miljardeninvesteringen op de rol om de belangen van de fossiele en nucleaire energie-industrie te bestendigen. Alle strategieën gaan die richting op, zoals het bouwen van nieuwe pijpleidingen en interconnecties. Met als eindresultaat dat Europa in een complete lock-in terechtkomt, die alle voorbije inspanningen ondermijnt om tot energietransitie te komen. En werkt die lock-in nu echt? We hebben al een enorme overcapaciteit aan LNG-terminals."
Wat vindt u dan van de EU2030 doelen - minder CO2-uitstoot, meer energiebesparingen, meer hernieuwbare energie?
"Ik vind dat de lidstaten helemaal geen ambitie tonen. Voor de periode 2020-2030 is slechts 7% extra inspanning gevraagd, bovenop de twintig procent besparing en uitstootvermindering voor 2020. Het is echt een u-turn van klimaatbeleid, de doelstellingen zijn trouwens niet bindend op landenniveau. Met dank aan de verrassende coalitie van het Verenigd Koninkrijk en de Visegrad-landen (Hongarije, Polen, Slowakije en Tsjechië), geholpen door Roemenië en Bulgarije.
Deze landen denken nog steeds alsof het de jaren negentig is: renewables zijn duur, we hebben als arme Oostbloklanden geen geld om daarin te investeren. Maar over tien jaar is duurzame energie goedkoper dan olie en gas. Dat geldt voor wind op land, zonnepanelen, geothermie en biomassa. We moeten op dat soort bronnen inzetten, ook in Midden- en Oost-Europa. Wat we echter zullen zien is dat het gat tussen de kern en de periferie in Europa over tien jaar veel groter is. De rijkere landen zullen steeds meer groene energie produceren en de armere lidstaten blijven in het fossiele en nucleaire tijdperk steken, met het argument dat ze anders de enorme investeringen in projecten als South Stream teniet doen. Beleidsmakers komen in een val die ze zelf hebben opgezet."
Hoe moet volgens u dan die Energie Unie eruit zien?
"Zo'n Unie richt zich op een geïntegreerde interne energiemarkt, over renewables en over energie-efficiëntie. Europa moet minder afhankelijk worden van externe leveranciers, inclusief het Midden-Oosten, de Verenigde Staten en Australië - niet alleen van Rusland. De geïntegreerde markt is vooral op regionaal niveau actief en gedecentraliseerd op basis van groene energie en smart grids. Voor zover nodig kopen we energie gezamenlijk in. Europa moet als één blok onderhandelen.
Als Groene fractie in het Parlement zijn we nu met een groene Energie Unie bezig, de visie daarop brengen we dit jaar nog uit."
Denkt u dat de vicevoorzitter van de Commissie voor de Energie Unie, Maroš Šefčovič, hiertoe in staat is?
"We moeten afwachten. Hij heeft niet veel ervaring in energiebeleid maar wel in de Europese Unie, omdat hij in de vorige periode ook commissaris was. Šefčovič weet hoe je tot deals in de Europese Raad, Commissie en Parlement komt. Dat kan helpen. Maar ik vind zijn ideeën over het Europese energiesysteem tot nu toe niet erg vooruitstrevend."