Zoeken

Energiearmoede is goed te bestrijden

Michael Kopatz, projectleider Wuppertal Institut, strijdt tegen stemmingmakerij bij de Energiewende

Tegenstanders van de Duitse Energiewende redeneren dat oplopende energiekosten zorgen voor sociale onrechtvaardigheid. Volgens Michael Kopatz, projectleider aan het gerenommeerde Wuppertal Institut für Klima, Umwelt und Energie, doen zij aan "stemmingmakerij en polemiek". Het zijn volgens hem "voornamelijk de profiteurs van de conventionele energiemodellen die aan de vermeend goedkope kolen en kernenergie willen vasthouden." In zijn onlangs verschenen boek ‘Energiewende. Aber fair!' stelt hij verschillende concepten voor waarmee de Energiewende sociaal en daadkrachtig te realiseren is.

Steeds meer huishoudens in Duitsland kunnen hun woning niet voldoende verwarmen en nauwelijks de stroomrekening betalen. "Wie meer dan 10 procent van zijn netto-inkomen voor energie moet uitgeven, geldt volgens een Britse definitie als energiearm", legt Kopatz uit. "Volgens de Bondsregering is dat hier 14 procent van de huishoudens." Energiearmoede ontstaat door een laag inkomen, hoge energieprijzen, inefficiënte gebouwen, energieslurpende apparaten en onnadenkend gedrag. "Aangezien de energieprijzen vermoedelijk pas op middellange termijn stabiliseren en op lange termijn weer gaan dalen heeft op dit moment vooral vermindering van het energieverbruik prioriteit. Bij een doorsnee huishouden ligt het spaarpotentieel voor stroom en warmte tussen de 10 en 30 procent."

“"14 procent van de Duitse huishoudens leeft in energiearmoede"”

Mensen veranderen hun alledaagse routines en gewoontes niet na het lezen van een brochure, weet ook Kopatz. "Noodzakelijk zijn goed opgeleide energieadviseurs die bewoners ter plekke wijzen op energievretende apparaten, de juiste manier van ventileren en aangename kampertemperaturen. Sowieso worden de bespaarmogelijkheden bij het verwarmen vaak onderschat, omdat telkens over stroom wordt gesproken, terwijl maar een klein deel van de bevolking zijn huis elektrisch verwarmt." Kopatz pleit er daarom voor de verwarming in zijn geheel in het nationale Strom-Spar-Check programma op te nemen. In dat programma krijgen sociaal zwakkere huishoudens gratis individeel energieadvies en een financiële ondersteuning van maximaal 70 euro voor het aanschaffen van bijvoorbeeld energiespaarlampen.

Een belangrijke maatregel om de stroomrekening te verlagen is een energiezuinige koelkast, geeft Kopatz aan. "Aangezien nieuwe, efficiënte apparaten duur zijn, is een subsidieprogramma van de staat nodig. De sociale diensten in de gemeentes kunnen, zoals in Nürnberg al gebeurt, vakkundige energieadviseurs laten beoordelen of een nieuwe koelkast een optie is. Het betreffende huishouden ontvangt een tegoedbon van 350 euro die bij de aangesloten vakhandel kan worden ingeleverd. Alleen de efficiëntieklasse van de koelkast is voorgeschreven."

“"Mensen met een laag inkomen wonen vaak in een slecht geïsoleerd huis"”

Een ander speerpunt van Kopatz is de renovatie van woningen. "Mensen met een laag inkomen wonen vaak in een slecht geïsoleerd huis. In Bielefeld wordt dat probleem met een 'Klimabonus' aangepakt. De stad staat hogere huren toe wanneer het gebouw relatief lage verwarmingskosten veroorzaakt. Voor de staatskas vallen de inkomsten en uitgaven die bij de financiële ondersteuning van inkomenszwakkeren ontstaan neutraal uit, terwijl verhuurders gestimuleerd worden te renoveren."

Steeds verder oplopende stroomschulden kunnen worden voorkomen met een prepaid elektriciteitsmeter. "Ervaringen uit andere landen leren ons dat de gebruikers ervan bewuster en spaarzamer met elektriciteit omgaan. Het tegoed zou aan een bepaald oplaadpunt in de stad opgeladen kunnen worden en bijvoorbeeld in de intelligente stroommeter bij de mensen thuis ingebouwd kunnen worden. Bureaucratie en meerkosten die onstaan door afsluitingen en het weer deblokkeren vallen op deze manier weg. Als je maar creatief bent, zijn er genoeg oplossingen te bedenken voor de sociale problemen die door de transitie naar een duurzame energievoorziening kunnen ontstaan", besluit Kopatz.