Joris Wijnhoven: "Hef geen
belasting op zelfopgewekte stroom"
Omdat de verwachting is dat er nog veel meer burgers tot aanschaf zullen overgaan als de businesscase verder verbetert, kondigde minister Kamp (zonder zich er spijkerhard op vast te leggen) aan dat de huidige gunstige regeling tot 2023 blijft bestaan. Goede zaak natuurlijk en de hele zonnesector reageerde tevree en blij: de energie-doe-het-zelver kan weer effe vooruit, de installateurs idem dito. Bovendien had de Tweede Kamer al eens per motie uitgesproken dat het deze kant op zou moeten, dus de politieke ruimte was er ook. Heel veel geld is er nu ook weer niet mee gemoeid, want in 2020 loopt de fiscus (vanuit hun optiek gezien) rond de 200 miljoen per jaar mis. Geen bedragen om perse te willen binnenharken en je zo de toorn van half zelf-opwekkend Nederland mee op de hals te halen.
““Er wordt voor de middellange termijn aangestuurd op versobering van de salderingsregeling””
Wat in de media echter onderbelicht bleef, is dat de
regeling na 2023 wel degelijk op de schop gaat. Want hoewel Kamp netjes aangaf
dat de keuzes aan een volgend kabinet zijn, presenteerde hij een aantal
hervormingsvarianten, voorzien van een duidelijk stempel: "doe deze maar". Er
wordt voor de middellange termijn aangestuurd op versobering van de regeling,
die erop neerkomt dat de zelf-opwekker energiebelasting gaat betalen over (op
zijn minst) een deel van de zelf-opgewekte stroom. Dat vloeit voort uit de
ambtelijk redenering dat je fiscale regels nooit zo moet vormgeven, dat je méér
voordeel aan iemand geeft dan strikt gezien noodzakelijk om iemand te verleiden
tot een investering over te gaan. Stel dat iemand bereid is een
terugverdientijd te accepteren van zeven jaar, dan vinden zulke
marktfundamentalisten het jammer als een regeling ertoe leidt dat een set
panelen al in vijf jaar is terugverdiend. Dat noemen ze oversubsidiëring.
En dat vinden wij bij Greenpeace nogal curieus. Want wat is nou precies het
probleem als mensen op termijn een centje overhouden aan het opwekken van
schone stroom? De kans is bijvoorbeeld best groot dat ze die uitgespaarde
euro's zullen besteden aan het isoleren van hun woning. Omdat ze de smaak te
pakken hebben en ook hun gasrekening omlaag willen brengen.
Zonnepanelen-eigenaars zijn immers pioniers op het gebied van energie en
besparing.
Een principiële kant zit er ook aan: waar bemoeit de overheid zich eigenlijk
mee? Als je een bloemkool teelt komt de fiscus toch ook niet langs om er
belasting over te heffen? Daar wordt dan tegenin gebracht dat zelf-opwekkers
wel degelijk gebruik maken van het net om hun stroom ‘tijdelijk' op te stalle.
Klopt, maar reken hem daar dan voor af via de netvergoeding. Dat rechtvaardigt
nog geen zonne-taks.
Bovendien is het best raar om datgene te belasten wat je juist graag wil. ECN
laat in een rapport dat ten grondslag ligt aan de brief van Kamp zien, dat de
verdere uitrol van zonnepanelen de nodige vertraging oploopt bij versobering
van de fiscale regels: een bepaalde groep die best panelen wil, zal zijn
investeringsbeslissing namelijk uitstellen. Dat is jammer, want we lopen al zo
vreselijk achter op onze doelen voor schone energie.
Zorgen over de schatkist zijn zeer begrijpelijk, maar belast dan datgene wat je
wil ontmoedigen een beetje extra: het gebruik van fossiele energie. Kerosine
bijvoorbeeld is sinds jaar en dag belastingvrij. We gaan toch niet meemaken dat
dat zo blijft, terwijl er op termijn wel sprake is van een zonnetaks? Als er in
Nederland één product overgesubsidieerd is, dan zijn het vliegtickets wel.
Joris
Wijnhoven is Campagneleider klimaat en energie bij Greenpeace. Op Twitter is
hij actief onder @JorisW_GP