Greenpeace Energieverspilling houdt armoede in stand

"Hans Altevogt, Greenpeace: Spaarlampen leveren woekerrendement van 1600 procent in 8 jaar"

Zomer 2006: ik weet niet meer of het kabinet aan het ziggen of zaggen was, maar er veranderde weer iets rond de financiële stimulering van schone energie. Aanleiding voor deze nieuwe ronde stop-and-go was een dreigend verlies aan koopkracht. Om een onbeoogde lastenverhoging voor gezinnen te compenseren, beloofde Balkenende II dat alle 7 miljoen huishoudens eenmalig € 52 konden cashen, uit te keren via de gemeentelijke netbeheerders.

Dat kon anders, béter, vonden wij bij Greenpeace. We maakten van de spaarlamp een financieel beleggingsproduct: als je die € 52 zou uitkeren in de vorm van tien spaarlampen, dan ging de CO₂-uitstoot omlaag en de koopkracht drastisch omhoog. We berekenden dat die € 52,- uit 2006 in potentie een vette € 860 in 2014 waard werd als je tien gloeilampen van 60 Watt verving door evenveel spaarlampen van 13 Watt (*). Met een woekerrendement van 1.600 procent op je spaarlamp was dit verdienmodel vooral aantrekkelijk voor gezinnen die geen cent te makken hadden.

"In de toekomst te behalen resultaten zijn gegarandeerd beter dan die in het verleden", zo grapten we intern. En inderdaad: leuker konden we het niet maken. Met deze aanbevolen winkelnering zagen veel van de aangeschreven gemeenten ons licht en verzilverden dankbaar het idee.

De homo ecolonomicus van 2006 voelt die extra koopkracht nu natuurlijk niet meer in de portemonnee. Tussen 2000 en 2012 stegen de gemiddelde energiekosten voor een huishouden van € 1.100 naar € 1.800 per jaar. In 2013 wordt de energienota voor huishoudens opnieuw € 110 hoger. De energielasten stijgen inmiddels harder dan huur- en andere woonlasten en er is geen zicht op structureel dalende energieprijzen. Volgens het ‘Armoedesignalement 2012' (**) zit 10 procent van alle gezinnen op de armoedegrens. Een op de twintig huishoudens geeft aan niet voldoende geld te hebben om hun huis goed te verwarmen, terwijl vorig jaar 15.000 en 20.000 huishoudens onvrijwillig werden afgesloten van respectievelijk gas en elektriciteit. De Voedselbank is, naar eigen zeggen, ‘de snelst groeiende bank zonder overheidssteun', met meer dan 60.000 ‘rekeninghouders' en hun aantal stijgt explosief.

De aanhoudende energieverspilling in woningen houdt kille cijfers als deze in stand. Dat maakt ons idee uit 2006, samen met de aanhoudende economische crisis, blijvend actueel. Beide vormen een extra motief om energie- en klimaatbeleid opnieuw te verbinden met inkomenspolitiek. Het komende Nationaal Energie Akkoord van de SER biedt ruimte voor een nieuwe comedy of the commons, waarin verlichting van woning en woonlasten duurzaam hand in hand gaan. Ook de klanten van de Voedselbank moeten zich immers kunnen koesteren in warmwit LED-licht, evenals Henk & Fatima en Ali & Ingrid.

En dus: schuldsaneerders, gemeenten, netbeheerders, incassobureaus, Meer met Minder, NIBUD, MilieuCentraal: claim je plek aan tafel van het Nationaal Energie Akkoord en agendeer acties om de energiearmoede definitief de wereld uit te helpen. Doe je het niet voor het klimaat, doe het dan voor onze portemonnee.

Hans Altevogt is campagneleider bij Greenpeace

Volg Energiepodium op Twitter: @energiepodium

**: Armoedesignalement 2012 is een uitgave van het Sociaal Cultureel Planbureau en het Centraal Bureau voor de Statistiek, december 2012.