Interview Remco de Boer, auteur van ‘Tussen hoogmoed en hysterie'
Wat bewoog u tot het schrijven van dit boek?"Ik schrijf columns over energie voor diverse vakmedia. Zo kwam schaliegas op mijn pad en zag ik dat er tussen het debat in het publieke domein en het verhaal erachter een flink gat zat. Dat boeide mij. Ik ben van huis uit ingenieur, dus ik wilde weten hoe het echt zat. Ik stel me dus kritisch op. Wat sommigen interpreteren als dat ik wel een gaslobbyist zal zijn. Maar dat is beslist niet zo. Ik heb geen enkele band met de olie- en gasindustrie."
Feiten die niet in ogenschouw worden genomen en een debat dat geleid wordt door emoties, lijken een rode draad in het boek?
"Wat mij vooral is opgevallen, is hoe belanghebbenden en gezagsdragers angstbeelden die in de media over schaliegas de ronde doen extra versterken. Weinig mensen lezen kamerstukken en onderzoeksrapporten. Nuancerende informatie heeft heel veel moeite om het publieke domein te bereiken. De politiek is de afgelopen 25 jaar ook enorm veranderd. Het electoraat waar je als politicus vroeger gewoon op kon rekenen, is er niet meer. Politici gedragen zich daardoor nu anders. Ze staan meer onder druk."
Een twistpunt is nog altijd, schrijft u, of boren naar schaliegas veilig is. Ook is nog onbekend hoeveel ervan in de grond zit en wel deel daarvan rendabel te exploiteren valt.
"Klopt. Daarom was de knip die minister Kamp deze zomer heeft gemaakt tussen het doen van wetenschappelijke onderzoekboringen en commerciële partijen die schaliegas willen exploiteren een slimme zet. Al staat Cuadrilla (het Britse exploratiebedrijf dat z'n vergunning om in Nederland naar schaliegas te zoeken nu weer kwijt is, red.) daardoor met lege handen. Maar als dat bedrijf economisch winbaar gas had gevonden, zou het heel lastig zijn geweest om het een winningsvergunning te ontzeggen. Dat was voor actievoerders de doorn in het conflict. Die paar proefboringen waren het probleem niet. Die wil Kamp nu dus zelf doen."
““Fossiel of duurzaam, als het om energie gaat, houden we elkaar in Nederland in een wurggreep””Gaat schaliegas in december niet van tafel, dan kan Kamp aan de slag met zijn onderzoek. Breekt u met uw boek een lans voor zijn aanpak?
"Dan zou ik een mening ventileren over schaliegas, wat ik niet wil. Ik trek het liever breder: op het moment dat feiten om wat voor redenen ook niet het debat bereiken, is het buitengewoon lastig om überhaubt nog ordentelijke besluitvorming te laten plaatsvinden. Ik had trouwens even goed kunnen schrijven over windenergie. Daar leggen feiten het ook af tegen schrikbeelden van tegenstanders. Ik heb het boek dus breder bedoeld: fossiel of duurzaam, als het om energie gaat, houden we elkaar in Nederland in een wurggreep. Straks is geothermie aan de beurt. Daarvoor moet je ook fracken. Nou, maak je borst maar nat. Terwijl al dat gepolemiseer Nederland er niet duurzamer op maakt en de vanzelfsprekendheid dat we altijd wel aan stroom en gas kunnen komen, ook niet meer bestaat. Tegenstanders moeten zich dus maar eens goed achter de oren krabben."
U acht het onwaarschijnlijk dat het kabinet schaliegas straks op voorhand uitsluit. Waar hangt het nog op?
"De PvdA heeft de troefkaart in handen. Die partij keerde zich de afgelopen twee jaar vrijwel tegen alles op fossiel gebied. Maar Diederik Samson heeft als technisch natuurkundige gezegd niet tegen onderzoek naar schaliegas te zijn. Nu komt het er dus op aan: staat de PvdA nog voor z'n woord. Zo niet, dan zou dat wel een hele bijzondere wending zijn. Maar ik heb geen glazen bol. Het blijft speculeren."
In de titel van het boek heeft hoogmoed betrekking op de gassector, waarom?
"Gas was decennialang een held. De miljarden stroomden automatisch het laatje in. Maar de sector sukkelde daardoor wel in, met weinig of geen gevoel voor maatschappelijke tendensen. Weerstand werd niet serieus genomen. Door die hoogmoed is de sector de afgelopen vijf jaar terecht gekomen in een soort perfect storm, zeker toen daar de aardbevingen in Groningen nog overheen kwamen. Positief vind ik wel dat de sector nu de hand in eigen boezem steekt en intern bezig is met een mindset-verandering."