Zoeken

Maatregelen om af te koelen

Auteur

Jos Cozijnsen

Jos Cozijnsen pleit ervoor dat landen naast emissiereductiedoelen, die pas na jaren effect hebben, ook temperatuur-reductieafspraken maken en hun land en steden af gaan koelen.

Het IPCC waarschuwde in haar laatste rapport voor dodelijke hitte door het versterkte broeikaseffect in steden bij 2 graden opwarming. Eerder schreven wetenschappers al dat de aarde sneller en eerder weer een ‘Hothouse Earth’ gaat worden. De klimaatimpact door extreme hitte wordt ondertussen concreet merkbaar. In Azië zien we momenteel temperaturen boven 50 graden, in Afrika houdt de ergste droogte in 40 jaar huis, in Australië en de VS woedden eerder al de hefstigste bosbranden ooit en in Nederland droogt de bodem al vroeger in het jaar uit brengt men het waterpeil in diverse meren daarom omhoog.

Nu is het ook mogelijk praktische maatregelen te nemen om de gemiddelde temperatuur in stad en land direct naar beneden te brengen. Maar omdat de hitte zelf nu zo urgent is geworden, pleit ik ervoor dat landen naast emissiereductiedoelen, die pas na jaren effect hebben, ook temperatuur-reductieafspraken maken en hun land en steden af gaan koelen. Dat voorkomt direct voor een deel de opwarming. En hoe groter het oppervlak is dat wordt aangepakt in een land, des te groter het aandeel dat een lagere temperatuur krijgt, wat een lagere gemiddelde temperatuur oplevert.

Afbeelding1
Bron IPCC, 2021

Wat voor maatregelen koelen af?

Afbeelding2
Bron: Urban Heat Island, ESA, 2008

Wat is het effect?

Een paar voorbeelden:

Afbeelding3
Bron: Deltares, 2016

Hoe kijkt de wetenschap naar deze maatregelen?

In het onlangs verschenen rapport van Werkgroep III van het IPCC wordt een aantal geo-engineeringopties meegenomen (zie tabel hieronder). Men ziet dit tot nog toe als aanvullende maatregelen om schade te voorkomen met afkoeling en verlagen en piektemperaturen als bijvangst. Of als maatregel als het doel niet gehaald wordt (‘overshoot’). Men geeft aan dat zonnestralingsmodificatie (Solar Radiation Management -SRM) de planeet mogelijk snel zou kunnen afkoelen tegen lage geschatte directe kosten door inkomend zonlicht te reflecteren.

Afbeelding4
Bron: IPCC WG III, 2022

De literatuur is het er in hoge mate over eens dat SRM niet de belangrijkste beleidsreactie op klimaatverandering kan zijn en op zijn best een aanvulling op het halen van netto zero of netto-negatieve CO2-doelen wereldwijd. Men vindt dat de oorzaak van het probleem aangepakt worden, dus emissies reduceren.

Bovendien, om effectief te zijn moeten sommige maatregelen lang volgehouden worden, zoals jaarlijkse injectie van aerosolen, of continu sproeien van zeezout, wat in contrast staat met de lange levensduur van CO2 en de klimaateffecten ervan, waarbij de opwarming van de aarde als gevolg van de CO2-uitstoot waarschijnlijk honderd jaar of langer op een vergelijkbaar niveau zal blijven.

En men en is bang voor mogelijke negatieve effecten en luchtvervuiling die geo-engineering met zich mee kan brengen en nieuwe uitdagingen zoals internationale rechtvaardigheid en governance van de maatregelen.

De eerder genoemde onschuldiger maatregelen, vergroting van het albedo-effect, vergroening en wateroppervlakten aanbrengen zijn mijns inziens wel kandidaten voor maatregelen die landen kunnen nemen om afkoeling daadwerkelijk te realiseren. Bovendien omdat ze andere co-benefits hebben.

Dus spreek temperatuur-reductiemaatregelen af

Dus waarom afkoeling niet onderdeel maken van nationale afspraken? Landen zouden in hun Klimaatplan een afspraak kunnen maken hun land de gemiddelde temperatuur effectief x° Celsius terug te brengen. Ik ben benieuwd welke schaalgrootte bereikt kan worden, maar bovengenoemde voorbeelden zijn veelbelovend. Bij de uitwerking moet natuurlijk tegemoetgekomen worden aan verschillen tussen landen, klimaatzones en weertypes en de mate waarin ze plaatselijk of regionaal lagere temperaturen kunnen realiseren. En men zal geen verplichte uiteindelijke temperatuurreductie kunnen afspreken. Maar men kan al wel concrete afkoeling realiseren. Zeker nu de wereld al langzaam de 1,5 graden Celsius bereikt, hebben temperatuur-reductiemaatregelen van landen direct effect.

Jos Cozijnsen

Jos Cozijnsen is Carbon Specialist bij Anthesis. Op Twitter is hij actief onder @timbales