Trias Westland-directeur Marco van Soerland: "Doet het Trias het, dan stroomt medio 2017 de eerste warmte door het net"
De warmtevraag van de industrie kan volgens het Energierapport vrijwel geheel door diepe geothermie worden opgewekt. Demonstratieprojecten zijn nodig om meer ervaring op te doen met deze vorm van warmtelevering. Trias Westland is zo'n demo-project. Initiatiefnemers Flora Holland, afval- en energiebedrijf HVC en netbedrijf Westland Infra gaan voor de glastuinbouwsector naar warm water boren in de 4 kilometer diep gelegen Trias-laag. Aan het woord in dit artikel komt projectdirecteur Marco van Soerland, met een reactie van Frank Schoof, directeur van Platform Geothermie.
Waarom 4 kilometer diep boren naar aardwarmte van 150 graden als een glastuinbouwer prima toe kan met aardwarmte van 80 graden?
Van Soerland: "In het Westland praat je over 2000 hectare glastuinbouw. Prik je dat gebied helemaal lek naar 3 km diepte voor water van 85 graden, dan kun je met die aardwarmte toch maar 20% van alle tuinders bedienen. Met de hetere aardwarmte van het Trias erbij kun je de resterende 80% ook aankoppelen. Dan maak je het Westland dus zelfvoorzienend met duurzame warmte en versterk je de glastuinbouwsector als economische motor. Maar alles hangt dus af van of het Trias voldoende warmte produceert. Volgens onze geoloog T&A Survey wel. Door nu naar Trias-diepte te gaan boren, gaan we kijken hoe het er daar beneden echt uitziet."
Over dit project wordt al een jaar of vijf gepraat. Waarom duurt het zolang?
VS: "Over de geschiktheid van de Trias-laag voor de winning van aardwarmte kwamen wij en TNO als geologisch adviseur van EZ niet nader tot elkaar. Wij gaan uit van een thermisch vermogen van maximaal 40 MW (megawatt), TNO van circa 4 MW. Daar zat dus teveel afstand tussen. Hierdoor is geen steun te krijgen uit de SDE+ en de garantieregeling van de overheid. Dus geen business case en geen project, met als gevolg dat de stekker er in 2013 uit ging. Vervolgens kwam de gemeente Westland met het idee om vanuit een ondiep project naar het Trias door te boren. Voor de gemeente is het essentieel om te weten wat het Trias kan bijdragen aan de verduurzaming van de glastuinbouw en de regio. Dat het project nu wel doorgaat, is ook te danken aan verschillende subsidies voor de doorboring en een speciale garantstelling voor die boring van 3,6 miljoen euro van EZ in een Green Deal."
Hoe zit het project nu technisch in elkaar?
VS: "Met de eerste boring tot 3 km ontwikkelen we een gewoon aardwarmteproject waarvoor we wel SDE-subsidie krijgen. Blijkt dan bij het verder boren naar Trias-diepte dat die laag voldoende warmte produceert, dan vragen we aanvullende SDE aan voor dat diepere deel van de boring. Mocht er niet genoeg warmte uitkomen, dan ontwikkelen we het project verder tot een ‘ondiepe' doublet (een productie- en een injectieput). Het project levert dus sowieso succes op. Alleen weten we nu nog niet of we de warmte gaan winnen uit het Trias of uit het Onder-Krijt, maar we zetten in op Triaswarmte."
““Diepe geothermie vergt een grotere investering, maar brengt ook meer warmte op””
Hoe gaat het verder als het Trias doet waar u op rekent?
VS: "Om het hele tuinbouwcluster in het Westland te kunnen voorzien van aardwarmte, zijn er veel meer projecten nodig. Je moet dan denken aan 15 ondiepe en 15 diepe doubletten, de ondiepe voor het benutten van de aardwarmte uit het Onder-Krijt en de diepe voor het winnen van warmte uit het Trias. Ons Triasproject zal via warmtewisselaars en een warmtenet van circa 10km meer dan 50 tuindersbedrijven in het Westland bedienen."
Wanneer gaat de boor de grond in?
VS: "We zitten vlak voor de realisatie. Omdat HVC en Westland Infra gemeentelijke diensten zijn, moet er Europees worden aanbesteed. Van de bedrijven die zich nu voor het project aanmelden, worden er vijf geselecteerd die een prijs mogen maken voor de realisatie van het project. In juni is dat aanbestedingsproces afgerond. Rond de zomer verwachten we dat de financiering rond is en dat we kunnen starten met de uitvoerende werkzaamheden. Ik verwacht dat we in het 4de kwartaal echt kunnen beginnen met boren. Voorjaar 2017 weten we dan of wat we van het Trias verwachten klopt. Ervan uitgaande dat dat zo is, zal dan rond de zomer van 2017 de eerste warmte door het net stromen.
Zijn bij diepe geothermie de risico's groter dan bij minder diepe winning van aardwarmte?
VS: "Niet echt. De techniek is hetzelfde. Bij het boren heb vanwege de grotere diepte wel een zwaardere boortoren nodig en ook een zwaardere pomp voor het oppompen van het water uit die diepere put. We verwachten ook dat het water zouter zal zijn dan uit ondiepere bronnen. Dat stelt dus ook hogere eisen aan je installaties boven de grond. Het vergt dus een grotere investering, maar het brengt ook meer warmte op. De drie initiatiefnemers zitten er trouwens niet in om de wereld te veroveren met geothermie, maar vanuit het belang van het glastuinbouwcluster in het Westland. Kwekers betalen alleen de werkelijke kostprijs van de warmte en worden mede eigenaar van het project zonder geld in te brengen. Daarom zijn ze ook bereid zich voor 15 jaar te committeren aan afname van de warmte."
““Belangrijk is dat ook de industrie zich aan geothermie committeert, zodat geothermie hogere temperaturen moet gaat leveren””
En uiteindelijk zijn kwekers goedkoper uit dan met gas?
VS: "Ja, tussen een klein beetje en flink goedkoper. Veel hangt af van hoeveel warmte er naar boven komt. Maar dat kwekers bereid zijn zich langjarig te committeren aan het project, komt omdat we hoe dan ook concurrerende duurzame warmte zullen leveren en doordat ze eigenaar worden van het project."
Effent Trias Westland het pad voor andere diepe geothermie-projecten in Nederland?
Schoof: "Met de boring naar de Trias-laag in het Westland zal voor het eerst in Nederland inzicht bieden in de doorlatendheid van die laag. Wat niet wil zeggen dat je dan weet hoe die laag onder andere delen van het land er precies uitziet. Die zit niet overal op dezelfde diepte en is niet altijd even dik. Maar zo'n eerste boring levert een goede indicatie op van wat er elders in Nederland haalbaar is."
Staan er elders in het land soortgelijke projecten op stapel?
Schoof: "Er wordt op meerdere plekken door meerdere partijen aan gerekend. De stoom die diepe geothermie oplevert, kun je omzetten in procesenergie voor de industrie. Daarom is het belangrijk dat ook de industrie zich aan geothermie committeert zodat geothermie hogere temperaturen moet gaat leveren. Dan kan ook met geothermie een verduurzamingsslag worden gemaakt."