Zoeken

Niet diversifiëren van gastoevoer cruciale fout Europa

Cyril Widdershoven, TNO: "Russische gaspositie verandert snel"

Europa is niet langer de enige grote afnemer van Russisch gas. China investeert flink in zijn relatie met het land; vanuit Azië neemt de vraag naar energie toe. Dat heeft grote gevolgen voor de Russische gaspositie, stelt Cyril Widdershoven, Business Development Manager bij TNO en expert in de wereldwijde olie- en gasmarkt.

Staat voorzieningszekerheid nu bovenaan de Europese agenda?

"Ja, maar de aanpak is jarenlang laconiek geweest. Er zijn stapels rapporten over geschreven, experts waarschuwen al jaren voor de grote afhankelijkheid van één leverancier. Toch houdt de EU geen rekening met de inktzwarte mogelijkheid dat Rusland geen gas meer levert. Want dat hebben de Russen toch altijd gedaan? Dat is de onderliggende gedachte. Pas door de duidelijke verandering in de stemming van media beginnen politici over energieonafhankelijkheid te praten.

Waar gaat Europa 172 bcm (miljard kubieke meter gas) vandaan halen als het fout gaat? De EU zegt: ach, we gaan de markt wel op. Maar de LNG-tanks lopen niet bepaald over. Bovendien zijn de meeste LNG-contracten buiten Europa en Rusland voor de lange termijn en vooral met Azië gesloten. De prijs die men daar betaalt is een stuk hoger - omdat de aardgasverkopende naties begrijpen dat Azië geen eigen bronnen heeft. Europa zal - als het al aan gas kan komen - veel meer voor zijn energie gaan betalen."

Maar er zijn toch veel potentiële landen voor grote LNG-productie?

"De Amerikanen zullen hun LNG eerder naar Azië exporteren vanwege de hogere prijs - op hun mededogen hoeven we niet te rekenen. Iran is potentieel een zeer goede bron, dat zie ik ook gebeuren. Maar Iran heeft nog geen LNG-projecten en de VN-sancties zitten in de weg. In Cyprus moet men nog gas gaan produceren, er is niet eens een pijplijn, en de contracten zullen zich op het Midden-Oosten richten. Qatar heeft veel gas- en LNG-productie, maar het merendeel gaat wederom naar Azië en er zijn geopolitieke issues met het land. Tevens heeft Qatar een moratorium voor het vergroten van de gasproductie. In Algerije tenslotte zijn er flinke problemen in de velden waardoor de productie juist afneemt. De Russen zijn trouwens erg actief in Algerije."
““Europa is niet meer de enige grote afnemer van Rusland””

Kan Rusland zonder Europa? Zelfs tijdens de Koude Oorlog werd gas geleverd, wordt vaak gezegd.

"Die situatie is enorm aan het veranderen. Europa is niet meer de enige grote afnemer. China investeert flink in Rusland en vanuit Azië neemt de vraag naar energie toe, dus Rusland heeft nu meer keuzes. Bovendien heeft de EU door de uitbreiding nu landen in haar gebied die voorheen honderd procent afhankelijk waren van Russisch gas. Daardoor is de afhankelijkheid van Rusland relatief schrikbarend toegenomen."

Jean-Claude Juncker, de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie, wil een energie-unie. Wat vindt u van dat idee?

"Dat klinkt heel mooi en is ook nodig. Maar het gasnetwerk is nu volledig ingericht op stromen van oost naar west. Om dat systeem te veranderen, ben je miljarden kwijt. Verder duurt elke hutsefluts in Europa minimaal acht jaar. En hoe ga je 172 bcm door zo'n aangepast systeem persen? Dat gaat niet.

De energie-unie is ook mijn droom. Je moet dan wel het verdrag aanpassen, want een gezamenlijke handelspolitiek op gebied van energie is nu nog verboden. We worden momenteel uitgespeeld door iedereen omdat de EU geen energiedeals kan sluiten. Elk land moet dat zelf doen.

Daarnaast moeten we gewoon aan de slag. We wéten al lang wat er moet gebeuren, maar in plaats van praten en rapporten de schrijven moeten de EU-lidstaten aan de slag met implementatie. De meest simpele oplossing is dat we de totale hogedruk infrastructuur zo opzetten dat gas alle kanten op kan stromen, nu begint het probleem al bij de Duitse grens.

Uiteindelijk zal gas en olie de komende 50 tot 100 jaar een substantieel deel blijven van energiebehoefte. We hebben een cruciale fout gemaakt om niet te diversifiëren in de gastoevoer. Russisch gas is niet duur en ook heel vaak geleverd. Op die zekerheid kunnen we echt niet meer rekenen. Het hoeft maar één keer fout te gaan. En in Oost-Europa vriest het iets harder dan bij ons."