Planbureau voor de Leefomgeving: "Succesvol beleid gaat ten koste van schatkist"
Het in 2006 ingezette beleid om korting op de aanschafbelasting van zuiniger auto's te geven (bpm), is zo succesvol geweest dat het Rijk sinds die tijd zo'n anderhalf tot twee miljard euro minder inkomsten heeft gehad. "Kiezen we voor minder differentiëring, dus voor meer belastinginkomsten, of houden we vast aan stimulering van auto's met een lage CO2-uitstoot?", zo schetsen onderzoekers van het Planbureau voor de Leefomgeving het beleidsdilemma.
Volgens het PBL onderzoek laten particuliere rijders zich bij hun autokeuze in hoge mate leiden door korting op de aanschafprijs (bpm). Dat maakt auto's die zuiniger rijden - en dus minder CO2 uitstoten - goedkoper (en minder zuinige auto's natuurlijk duurder). Autofabrikanten hebben daarop ingespeeld door met nieuwe modellen te komen. De wegenbelasting is van veel minder invloed, zo liet de studie over de jaren 2006 tot nu zien.
““De plug-in hybride, een deels elektrische auto, is nergens in de EU zo veel verkocht als in Nederland””
Effectiviteit wordt groter
Anco Hoen en Gerben Geilenkirchen van het Planbureau zijn opstellers van het rapport. "Beleidsmakers hadden destijds ingeschat dat nieuwe auto's door het Europees beleid drie procent zuiniger zouden worden", zegt Geilenkirchen. "De tarieven voor de aanschafbelasting zijn daarom jaarlijks met dat percentage verhoogd om te voorkomen dat de opbrengsten zouden dalen. In de praktijk zijn nieuwe auto's echter vier tot vijf procent zuiniger geworden, waardoor de rijksinkomsten hard zijn teruggelopen."
Hoen plaatst daarbij een kanttekening. "Hoewel stimulering van zuiniger auto's goed heeft gewerkt, bleken dergelijke auto's op papier zuiniger dan in de praktijk", vervolgt hij. "Daarvoor hebben we cijfers van zakelijke rijders op basis van hun tankpasgegevens, een eerdere studie van TNO, met de testopgaven van de autofabrikanten vergeleken. Daaruit kwam naar voren dat het verschil tussen test en praktijk 40 à 60 gram CO2-uitstoot per kilometer bedraagt. Als dat verschil niet verder toeneemt, zal de effectiviteit van de vergroening straks nog groter worden."
Tarieven bijstellen?
Fiscale regels spelen dus een grote rol. Autofabrikanten pleiten er al tijden voor om de normering voor CO2-uitstoot voor een aantal jaren vast te leggen. Dat geeft de overheid echter weinig mogelijkheden om effectief te sturen. "Het gevolgde beleid heeft inderdaad tot zuiniger auto's geleid, we weten alleen niet precies hoeveel. Wel kan worden vastgesteld dat Nederland qua zuinige auto's tot koploper in de EU is uitgegroeid", besluit Hoen.