De energieprijzen zijn de afgelopen weken ongekend hoog geweest, ze zijn alweer gezakt, maar hoog blijven ze voorlopig wel. Dan kom ik meteen op het punt van de compensatieregeling van de regering. Ik pleit voor een energietoeslag van 400 euro, alleen voor de huishoudens met de laagste inkomens, voor iedereen die ook al een zorgtoeslag heeft. Dat kost geen uitvoeringscapaciteit en is efficiënter besteed dan elk huishouden compenseren.
“Zou het niet beter besteed geld zijn als alleen de laagste inkomensgroepen gecompenseerd worden?”
Het voordeel van verduurzaming van de energievoorziening is dat de kosten stabieler worden, minder volatiel. De marktfluctuaties zullen een kleinere rol gaan spelen. Dat komt doordat een duurzame energievoorziening kapitaalintensiever is dan de fossiele energievoorziening. Ik merk het bij mijzelf thuis: Na de investering in zonnecellen, een hybride warmtepomp en een elektrische auto zijn de variabele kosten tot een minimum gedaald. De extreme gasprijs en elektriciteitsprijs van de afgelopen weken (en komend half jaar?) doet mij heel weinig. Ik gebruik nog maar 100 m3 gas en de elektriciteitsproductie is in evenwicht met mijn gebruik, dus per saldo maakt het niet uit dat een kWh nu al 40 cent kost (nieuw contract, inclusief belastingen). De gasprijs is nu 1,60 euro per m3, twee keer zo hoog als mijn contract. Dat betekent dat ik volgend jaar met ongeveer 80 euro aan extra kosten wordt geconfronteerd. De regering heeft voorgesteld om ieder huishouden, ongeacht zijn energiegebruik of inkomen, met een vast bedrag van 240 euro te compenseren en daarnaast de energiebelasting op elektriciteit per kWh sterk te verlagen, oftewel een gemiddelde compensatie van 160 euro per jaar. Bij elkaar 400 euro per huishouden. Ik word voor 240 euro gecompenseerd (de compensatie door de lagere elektriciteitsprijs heeft geen effect voor mij, omdat mijn productie over het jaar even hoog is als mijn verbruik). Een behoorlijke overcompensatie dus, nog los van het feit dat die sowieso voor mij niet nodig was geweest. Zou het niet beter besteed geld zijn als alleen de laagste inkomensgroepen gecompenseerd zouden worden? Het moet eenvoudig, dat heeft de toeslagenaffaire geleerd, maar een energietoeslag van 400 euro voor iedereen die ook een zorgtoeslag heeft kost geen uitvoeringscapaciteit en is efficiënter besteed dan elk huishouden 400 euro.
“Als de energiebelasting laag blijft, dan zal dat de elektrificatie ten goede komen”
De lagere belasting op elektriciteit is een goede zaak, ook al is die nu maar voor 1 jaar vastgelegd. Met de ODE-heffing betalen we als consument al ruim voor het aandeel hernieuwbaar. Als de belasting laag blijft, dan zal dat de elektrificatie ten goede komen. En dat is belangrijk, omdat elektriciteit de eerste energiedrager zal zijn die (bijna) CO2-vrij zal zijn; zon en wind zijn onze belangrijkste hernieuwbare bronnen. En uit vele studies blijkt dat elektrificatie van veel functies de goedkoopste manier is om klimaatneutraal te worden.
Maar de belangrijkste les hieruit is dat als je als burger fors verduurzaamt, de grilligheid van de energieprijzen nauwelijks grip op je heeft. En dat gaat ook in het groot gelden. Een steeds groter deel van de energievraag zal met elektriciteit worden ingevuld. En die elektriciteit wordt met een snel stijgend aandeel zon en wind opgewekt. Dat vergt forse investeringen, maar geeft daarna een stabiel én goedkoop kostenplaatje. Natuurlijk zal er nog een deel variabel vermogen blijven, maar dat zal slechts voor 30% de kostprijs bepalen.