Sible Schöne: "Versnel afscheid van gas in gebouwde omgeving"
De aardbevingen in Groningen moeten worden gezien als een wake-upcall over de rol van aardgas in de energietransitie. Dat is hard nodig. Een echte discussie over minder gas ontbreekt, terwijl deze hard nodig is. Zowel de gassector, de politiek als het grootste deel van de milieubeweging houden het bij de constatering dat gas de ideale transitiebrandstof naar een klimaatneutrale energievoorziening en denken niet na over minder gas. De periode van 35 jaar die we hebben voor transitie naar uitstoot nul is veel korter dan we denken en vraagt nu om een aanpak.
GasTerra is helder over de rol van aardgas in haar visie op de energietransitie. Er zit nog zo'n 1.000 miljard kubieke meter gas in het Groningenveld. De overgang van de traditionele fossiele brandstoffen naar duurzame energie zal vele decennia duren. GasTerra benadrukt daarbij terecht dat aardgas verreweg de minst vervuilende fossiele brandstof is en dat het kan worden bijgemengd met groen gas. Bovendien zijn gascentrales flexibel inzetbaar. De schade door aardbevingen moet worden hersteld en er zijn maatregelen nodig om deze risico's te beperken. GasTerra pleit er kortom voor om te praten over het efficiënt gebruik van gas en groen gas, maar niet over een versneld afscheid van gas.
““In Denemarken is de HR-ketel inmiddels verboden””
In de gebouwde omgeving is dat echter wel nodig. Als we in 2050 een emissieloze warmtevoorziening willen, moeten we de stap zetten naar emissieloze energiedragers: warmte en stroom. Bij warmte gaat het om restwarmte, warmte/koude opslag en hopelijk in toenemende mate aardwarmte. Bij elektriciteit met name om warmtepompen in combinatie met lage temperatuur verwarming. De voorlopige berekeningen suggereren dat warmte met name in de utiliteitsbouw en in de steden interessant is en dat elektrificatie in de rest van de gebouwde omgeving nodig is.
Een land als Denemarken begrijpt deze noodzaak. In dit land is de HR-ketel bij nieuwbouw inmiddels verboden. Deze techniek past niet in het langetermijnperspectief van een duurzame warmtevoorziening. De vraag moet worden gesteld of niet hetzelfde geldt voor de hybride warmtepomp in combinatie met een HRe-ketel, die de gassector nu promoot. Het kan een rol spelen in de transitie, maar binnen enkele decennia zal ook de piekvraag zonder gas moeten worden opgewekt. Dus die lage temperatuur verwarming moet er toch komen.
De
warmtevisie, die het ministerie van Economische Zaken binnenkort publiceert,
zal de noodzaak van grootschalige warmtelevering als vertrekpunt moeten nemen.
Het idee dat iedereen het recht houdt op een gasaansluiting moet daarbij op de
helling. Aanvullend op de nieuwe warmtevisie zal de Staatssecretaris van Milieu
eindelijk met een uitwerking moeten komen van het in de Klimaatnota aangekondigde
CO2-plafond voor de gebouwde omgeving. Dat is het meest logische
instrument om in 35 jaar naar nul te komen. Dat is ook een verhaal dat de
Groningers kan overtuigen dat dit kabinet het probleem van de aardbevingen echt
serieus neemt.
Sible Schöne is
Programma Directeur van HIER Klimaatbureau