De HRe-ketel vindt in Duitsland gretig aftrek, maar Nederlanders kopen niet
Hans Overdiep is Manager Energietransitie bij GasTerra
De transitie naar een zo duurzaam mogelijke energievoorziening betekent dat naast het toepassen van duurzame energiebronnen ook moet worden ingezet op het beperken van de energievraag en het nog efficiënter toepassen van fossiele brandstoffen. In Nederland lopen we qua efficiënt toepassen van aardgas in de bebouwde omgeving al decennia op kop met de HR-ketel. Pas veel later kwam er ook in landen om ons heen interesse voor deze ketel. Inmiddels is een opvolger van de HR-ketel ontwikkeld, de HRe-ketel, een toestel dat naast warmte ook elektriciteit in de woning opwekt. De vraag rijst of we als typisch gasland opnieuw koploper worden in innovatie op gasgebied met grootschalige uitrol van de HRe-ketel in Nederland.
Een elektriciteitscentrale loost de warmte via het koelwater en de elektriciteit moet nog naar de woning worden getransporteerd met bijbehorende verliezen. Ruwweg raak je de helft van de brandstof op deze wijze kwijt. Bij de HRe-ketel wordt de warmte die vrijkomt bij de elektriciteitsproductie gebruikt in de woning en blijft de opgewekte elektriciteit in de woonwijk. In een veldtest met zo'n 1.000 HRe-ketels, waarbij de grotere energiebedrijven waren betrokken, is met deze nieuwe ketel aangetoond dat forse besparingen ten opzichte van de HR-ketel mogelijk zijn. Het is een echte transitietechnologie, die op grote schaal in de Nederlandse woning kan worden toegepast als serieuze opvolger van de HR-ketel.
Geen warmte zonder elektriciteit maar ook geen elektriciteit zonder warmte
Maar helaas. De HRe-ketel is eind vorig jaar op de Nederlandse markt verschenen, maar het vlot nog niet echt met de verkoop. De prijs voor deze nieuwe ketel is voor ons land vooralsnog te hoog; in ons buurland Duitsland daarentegen vind de HRe-ketel wel gretig aftrek. Begrijpelijk, want in Duitsland is men gewend aan hogere prijzen voor ketels, wordt een subsidie gegeven op de HRe-ketel en is er een extra bijdrage voor de elektriciteit die aan het net wordt geleverd.
Reuze jammer dat deze Nederlandse technologie in het land van herkomst niet goed van de grond komt. Want de HRe-ketel kan in de transitie naar een meer duurzame energievoorziening een perfecte rol krijgen. Het toestel kan bijdragen aan het verminderen van de onbalans in het netwerk die ontstaat bij grootschalige decentrale opwek van duurzame elektriciteit (zonnepanelen) en de grotere vraag naar elektriciteit bij gebruik van elektrisch vervoer. Natuurlijk zijn gascentrales uitermate geschikt om flexibiliteit op centraal niveau te leveren; miljoenen HRe-ketels kunnen dat op decentraal niveau echter veel efficiënter en schoner.
Wat moeten we doen om in dit land die HRe-ketel grootschalig toegepast te krijgen en er voor te zorgen dat wij net zoals bij de HR-ketel voorloper blijven op het gebied van decentrale warmte- en elektriciteitsopwekking?
Laten we werken aan een wereld waarin fossiele brandstof alleen wordt ingezet voor de verwarming van de bebouwde omgeving als er tevens elektriciteit wordt opgewekt. Dat betekent in feite alleen decentrale WKK (warmtekrachtkoppeling) daar waar warmtevraag is. En laat het omgekeerde ook gelden: alleen centraal elektriciteit met fossiele brandstof opwekken indien de warmte efficiënt wordt benut.