"Kiezen voor 16 procent hernieuwbare energie suggereert een maakbaarheid die er niet is"
Aan de tafels van het SER Energieakkoord ontstaat volgens de kranten een interessante discussie over de doelstellingen van het energiebeleid. Centraal staat de vraag: Hoe heilig is het doel van 16 procent hernieuwbare energie, dat dit kabinet in 2020 wil halen? Werkgeversorganisatie VNO-NCW noemt het streven "onhaalbaar". Greenpeace vindt het getal averechts werken als we daardoor oerbossen in kolencentrales verbranden, onder het mom van biomassa. Er zijn dus serieuze problemen met deze doelstelling. Maar niets doen is natuurlijk geen optie.
Mijn conclusie: de focus ligt te eenzijdig op het creëren van duurzaam volume. We moeten ons richten op innovatie, en pas daarna kijken naar het vergroten van de vraag. Als je te vroeg volume creëert, kost dat ongelofelijk veel geld. Het is een les die in Nederland door schade en schande is geleerd. Ook ondergetekende moest als Staatssecretaris van Milieu ooit stoppen met een volumesubsidie, omdat die te succesvol was. Te veel bedrijven speelden in op de mogelijkheden die ons kabinet bood, met als consequentie dat de kosten niet 100, maar 300 miljoen werden. Toen we de subsidie stopzetten, was de beeldvorming uiteraard dat het kabinet bezuinigde op duurzame energie. Niets is minder waar, de kosten rezen juist de pan uit.
We bevinden ons overigens in goed gezelschap. Met het feed-intarief in Duitsland gebeurt nu precies hetzelfde, maar op veel grotere schaal. De Duitsers zijn weliswaar bereid om meer te betalen voor groene energie dan wij Nederlanders, maar de miljardenkosten waarmee onze oosterburen nu worden geconfronteerd zijn ook hen te veel.
Volumesubsidies nemen prikkels weg om energie beter en efficiënter te produceren. Er is eigenlijk maar één omstandigheid waarop ze wel goed werken: als een techniek een schaalvergroting nodig heeft om concurrerend te worden op de markt. Een tijdelijke volumesubsidie kan dan voor een marktdoorbraak zorgen, waarna de techniek ongesubsidieerd verder kan. Alleen als het op het juiste moment en tijdelijk wordt toegepast, is een volumesubsidie een oplossing.
Haaks hierop staat de manier waarop we ons energiebeleid nu vorm geven: werken aan 16 procent duurzame productie, 20 procent CO2-vermindering en 20 procent energiebesparing. De Subsidieregeling Duurzame Energie (SDE+), zorgt voor pakketten om aan die percentages te komen. Die aanpak suggereert een maakbaarheid die er niet is. Moeten we dan maar stoppen met het huidige beleid? Nee. Er zijn de afgelopen jaren al te veel snelle koerswijzigingen geweest. Maar een gelijdelijke bijsturing van productie naar innovatie zou een goede inzet zijn voor het Energieakkoord.
Pieter van Geel is voormalig staatssecretaris van milieu. Tegenwoordig is hij vice-voorzitter van het CDA en heeft hij diverse adviesfuncties in het bedrijfsleven en de publieke sector. Ook was hij fractievoorzitter van het CDA.
Volg Energiepodium op Twitter: @energiepodium