Margaret Hill, Directeur
VNPI: "Omvallen raffinaderijen reëel gevaar"
Nederland is qua ligging uitermate geschikt voor raffinage. Ons land heeft dan ook een grote raffinagesector, die niet alleen de binnenlandse markt bedient, maar voornamelijk op de export gericht is. 65% van de productie gaat naar het buitenland. De sector is qua grootte de vijfde van Europa. Eén van de bijzondere kenmerken van de Nederlandse raffinagesector is de hoge mate van integratie met de chemie. Dat levert een kostenvoordeel op ten opzichte van raffinaderijen in het buitenland. De integratie met de rest van de Nederlandse industrie en de vertakking richting opslag en logistiek maken Nederland bovendien een belangrijk energieknooppunt.
De raffinagesector is simpel gezegd belangrijk voor Nederland, maar haar positie staat onder druk. Recente capaciteitsuitbreidingen in het Midden-Oosten hebben directe invloed op de prijsvorming in Europa. De schaliegasontwikkelingen in de VS zetten de concurrentieverhoudingen op zijn kop. Door de lagere energiekosten produceren de Amerikaanse raffinaderijen veel goedkoper dan die in Europa. Het is momenteel goedkoper om benzine en diesel naar Europa te vervoeren dan om het hier te produceren. In het verleden was de VS juist een van de belangrijkste afzetmarkten voor benzine.
““Berichten over sluitingen van raffinaderijen zijn nog steeds aan de orde van de dag – tot nu toe alleen nog in de landen om ons heen””Een dalende vraag, overcapaciteit en extra aanbod vanuit goedkopere regio's zijn ontwikkelingen waar de sector mee moet leren omgaan - zonder daarover te klagen. Maar de invloed van de overheid op de dagelijkse praktijk blijkt ook groot en niet altijd positief. Recent onderzoek laat zien dat de extra kosten van Europese regelgeving tussen de $ 1 en 2 per vat zijn. Kosten die raffinaderijen in de VS of het Midden-Oosten niet maken. Op een marge van een paar dollar is dat een significant bedrag.
Eerlijk is eerlijk: de lage olieprijs geeft de raffinaderijen momenteel een steuntje in de rug, maar de vraag is hoe lang dat duurt. Berichten over sluitingen van raffinaderijen zijn nog steeds aan de orde van de dag - tot nu toe alleen nog in de landen om ons heen. Een sluiting van een raffinaderij heeft grotere gevolgen dan alleen de cijfers van een raffinaderij doen vermoeden, vanwege de vertakkingen met de rest van de industrie. Maar het is natuurlijk een illusie om te veronderstellen dat het wegvallen van raffinagecapaciteit in Nederland niet zal worden opgevangen door capaciteit op een andere plek in de wereld.
Is een dergelijke analyse een gebrek aan ambitie van deze industrie of verzet tegen de vergroening? De wens om de brandstofmix te vergroenen staat niet ter discussie en is onomkeerbaar. De raffinage-industrie wil graag voorop blijven lopen, maar de gewijzigde omstandigheden dwingen wel tot een andere aanpak. Meer dan welke industrie dan ook hebben raffinaderijen baat bij lange termijn zekerheid. Cycli waarin het grote onderhoud op een raffinaderij plaatsvindt duren vijf tot zeven jaar. Tijdens dit groot onderhoud kunnen er grote slagen gemaakt worden als het gaat om emissiereductie of energiebesparing. Maar dat kan alleen wanneer de regelgeving ver van tevoren duidelijkheid schept en de daarbij behorende financiële plaatjes eveneens ver van tevoren helder zijn.
De Nederlandse raffinagesector heeft een van de laagste uitstootcijfers van Europa, lager bijvoorbeeld dan België en Duitsland - zo blijkt uit het ECN onderzoek. Een geïntegreerde visie van industrie en ministeries op de toekomst van de raffinagesector is een mooi startpunt om die positie te blijven behouden.