Eerder schreef ik over problematische metalen in autobatterijen. Lithium winnen in Europa bedreigt de biodiversiteit rond de mijnen. En de helft van 's werelds nikkel zit onder Indonesisch oerwoud, waar mijnbouwers het door bos te kappen en de grond af te graven. Nooit produceerde Indonesië meer steenkool en CO2 dan nu. Een nieuwe e-auto is daarom vers uit de fabriek vervuilender dan een nieuwe benzineauto, was mijn punt, en daar moeten we ons bewust van zijn.
“Bij welke kilometerstand is een e-auto schoner?”
De vervolgvraag is echter: waar ligt het kantelpunt? Bij welke kilometerstand is een e-auto schoner? Daarvan hangt af of er nu al voldoende klimaatruimte is voor e-auto’s voor iedereen, of dat sommige mensen beter hun benzineauto oprijden. Transport & Environment (T&E), een lobbyclub die ons transport wil verschonen, voerde data in een rekentool in, die inzicht geven.
Neem het ongunstigste scenario, volgens T&E: Een Chinese batterij die rijdt op Poolse stroom. Nog voor ze een kilometer reden, heeft de e-auto al het dubbele uitgestoten van de benzineauto. Maar per kilometer is de uitstoot 43% lager (159 vs 280 gram), waardoor de uitstoot (productie + gebruik) na 66 duizend kilometer gelijk is. Dat duurt op zich best lang, maar elke auto haalt dat er in zijn leven makkelijk uit. Een auto met Zweedse batterij die in Zweden rijdt haalt al ongeveer 12 duizend kilometer zijn benzinebroertje in. Schonere fabrieken, schonere stroomproductie.
“Op deze manier is Siberisch aardgas net zo vervuilend als steenkool”
In beide gevallen wint de e-auto, zelfs als de stroomopwek vervuilender is. Tegelijkertijd, dit soort rekentools zijn perfect voor lobbyisten, want de vraag is altijd welke aspecten wel en niet meegerekend zijn. Een gasexpert van TNO vertelde me ooit over zijn vergelijking tussen Gronings en Siberisch aardgas. Rusland zegt vaak dat stroom uit aardgas veel schoner is dan steenkool. Dus wat een mafketels vinden zij ons, met ons boycot van hun gas. Het klimaat betaalt de prijs, want wij moeten extra kolen bijstoken. Maar, zei deze TNO’er, dat gaat niet op. Het Siberische gas komt van ver, via ‘vaak oude pijpleidingen’ waaruit methaan lekt. Methaan als broeikasgas werkt sneller en is veel krachtiger dan CO2. Neem je dat aspect mee, zei hij, ‘dan is Siberisch aardgas zo vervuilend als steenkool en is de klimaatwinst weg.’
Op dezelfde manier: Zit het kappen van Indonesisch oerwoud in de rekentool van T&E? Dat doen ze immers pas sinds tien jaar. Het vervoer van een e-auto per Chinees containerschip versus van een benzineauto per Duitse trein, zit dat in de tool? Hoe eerlijk vergelijken ze? Tegelijkertijd, e-auto’s zijn geen oude, lekkende pijplijnen. Zoals Auke Hoekstra zei, hoogleraar energietransitie aan de TU Eindhoven: ‘Fossiele emissies zullen nauwelijks nog dalen, maar batterijtechnologie staat pas in de kinderschoenen.’
De moraal van het verhaal: blijf nadenken en naar de cijfers kijken, en denk na over naar welke cijfers je kijkt.