Lector Harm van Lieshout: "De arbeidsmarkt voor de energiewereld is nu ruim, maar dat blijft niet zo"
Nederland is in korte tijd drie belangrijke akkoorden op het snijvlak van energie en arbeidsmarkt rijker geworden. Op 11 april sloten kabinet en sociale partners een Sociaal Akkoord om economisch herstel te bevorderden, werkloosheid te voorkomen en mensen van werk naar werk te helpen. Op 13 mei ondertekenden onderwijsinstellingen, werkgevers, werknemers, jongeren, topsectoren, regio's en het Rijk een Nationaal Techniekpact 2020. Dat beoogt het aantal mensen te vergroten dat voor een technische beroepsopleiding kiest, en te zorgen dat meer opgeleide technici ook daadwerkelijk in een technisch beroep gaan en blijven werken. En op 12 juli bereikten maatschappelijke partijen, milieuorganisaties, sociale partners en kabinet (op hoofdlijnen) overeenstemming over een Energieakkoord voor duurzame groei.
Juist voor de energiesector ligt er een mooie kans op precies dit snijvlak. Ook in de energiesector dreigt immers op termijn een tekort aan technici. Niet alleen wordt op termijn werkgelegenheidsgroei verwacht en beoogd; de te verwachten kwalitatieve verschuiving van de werkgelegenheid binnen de sector vergt sowieso om- en bijscholing. Als sluiting van kolencentrales bijvoorbeeld resulteert in met werkloosheid bedreigde technici, zouden die prima kunnen worden omgeschoold voor werk aan windenergie of in isolatiewerk. Dat voorkomt werkloosheid in het ene segment, en tekorten aan technici in het andere.
Juist vanwege die bijdrage aan werkloosheidsbestrijding van dergelijke scholingstrajecten is er een goede reden om ze al de komende maanden te starten of uit te breiden. Er is immers 600 miljoen beschikbaar vanuit het Sociaal Akkoord om werkloosheid tegen te gaan. Er kunnen vanaf oktober - vanuit de regio en landelijk - zogenaamde ‘sectorplannen' worden ingediend. In Energyport Groningen verkennen we daarom met de energiewereld de mogelijkheden op korte termijn nuttige om- en bijscholingtrajecten voor de energiesector op te zetten of uit te breiden. Zo helpen we minister Asscher de werkloosheid te bestrijden, en energiebedrijven om dreigende te tekorten aan technici te voorkomen.
Voor energiebedrijven is dat niet alleen een kwestie van maatschappelijk verantwoord ondernemen (al is elk extra traineeship een heel wenselijke bijdrage aan de werkloosheidsbestrijding). Het is eenvoudigweg ook een kwestie van slim ondernemen.
De arbeidsmarkt van vandaag is ruim, maar dat blijft niet zo. Ontgroening zorgt de komende jaren voor relatief kleine generaties jongeren, terwijl de vergrijzing zorgt voor grotere aantallen gepensioneerden. Er zullen de komende jaren dus relatief meer baanopeningen komen, die niet met jongeren alleen kunnen worden opgevuld. Een groter aantal jonge afgestudeerde technici helpt, maar zal niet voldoende zijn. Als er bij de oude, relatief ‘gunstige' balans tussen schoolverlaters en baanopeningen al tekorten aan technici waren, dan laat zich raden hoe groot het probleem de komende jaren dreigt te worden. En een gebrek aan (geschikt) personeel belemmert de productie en dienstverlening, hindert de groeiambities, en verzwakt de concurrentiepositie van bedrijven.
Zij-instromers (werklozen of werknemers uit andere sectoren) zijn de komende jaren dus keihard nodig. Maar die behoeven wel om- en bijscholing, voordat ze optimaal kunnen worden ingezet in hun nieuwe baan. En dat vergt tijd.
Op de ruime arbeidsmarkt van vandaag is extern veel meer en beter talent beschikbaar voor je (toekomstige) vacatures dan je als bedrijf de komende jaren nog zult treffen. En er zijn collectieve middelen beschikbaar om de scholing van nieuwe (zij-) instromers uit andere sectoren of uit werkloosheid mede te financieren. Door juist nu al uw scholingsinspanning gericht te vergroten, kunnen energiebedrijven dus zorgen dat ze eerder nieuw en goed opgeleid talent ter beschikking hebben, tegen lagere kosten. Dat is bedrijfseconomisch slim - en maatschappelijk verantwoord.
Dr. Harm van Lieshout is Lector Flexicurity bij en Leading Lector van het Kenniscentrum Arbeid van de Hanzehogeschool Groningen
Volg Energiepodium op Twitter: @energiepodium