CEO Mel Kroon: "Meer koppeling zorgt voor optimaal profiteren van groei duurzame stroomproductie"
De elektriciteitsproductie door zon en wind in ons land verviervoudigt de komende jaren tot 15.000 megawatt in 2022. Maar omdat wind en zon niet altijd beschikbaar zijn, zorgt die sterke groei niet voor een substantiële verbetering van de leveringszekerheid. Gas- en kolencentrales produceren in 2022 een vijfde minder stroom dan nu doordat centrales sluiten of in de mottenballen gaan. Om gebruik te kunnen maken van stroomoverschotten in omringende landen wordt de elektrische koppeling over de grens met meer dan de helft uitgebreid. Dit blijkt uit het nieuwste Rapport Monitoring Leveringszekerheid van hoogspanningsnetbeheerder Tennet."Om optimaal te profiteren van de opkomst en sterke groei van duurzame stroomproductie in ons deel van Europa, fluctuaties in het aanbod van groene stroom uit wind en zon op te kunnen vangen en wegvallende productie als gevolg van stilgelegde of gesloten gas- en kolen centrales te compenseren, gaan wij verder met koppeling met markten over de grens", zegt Tennet-CEO Mel Kroon in het op 29 september gepubliceerde jaarlijkse rapport.
Interconnectoren
Nederland is al in sterke mate verbonden met het buitenland door middel van elektriciteitsverbindingen over land en op zee (interconnectoren). De totale grensoverschrijdende transportcapaciteit is op dit moment 6.000 MW. Tennet verwacht die import/exportcapaciteit tot 2022 uit te breiden naar 9.400 MW, een plus van 57%. Het gaat onder andere om de volgende projecten van in totaal 3.400 MW. Het thermisch productievermogen (gas- en kolencentrales) neemt de komende jaren af door sluiting (‘amovering') en conservering . In 2022 zal er naar verwachting ruim 5.000 MW minder aan thermisch productievermogen operationeel zijn. Het grootste deel door het sluiten van kolencentrales als uitvloeisel van het Energieakkoord (3.500 MW) en een deel (1.900 MW) door het in de mottenballen zetten van gasgestookte centrales. Het operationele thermische productievermogen is op dit moment bijna 25.000 MW, in 2022 is dat ongeveer 20.000 MW, een daling van 20%.
““Invoering van capaciteitsmarkten in omringende landen kan verstoring veroorzaken in de markt””Elektriciteitsproductievermogen uit wind en zon neemt tot 2022 sterk toe; van 4.200 MW nu naar ruim 15.000 MW in 2022, een groei van 360%. De sterke toename van stroomproductie door wind en zon zorgt echter niet voor een substantiële verbetering van de leveringszekerheid, omdat wind en zon niet altijd op elk moment beschikbaar zijn. Onder andere (lokale) opslag, grotere vraagrespons en een sterke verbondenheid met het buitenland kunnen de benodigde flexibiliteit leveren om de leveringszekerheid te kunnen blijven waarborgen.
Grotere onzekerheid
De voorgenomen investeringen in grote hoeveelheden gesubsidieerde, duurzame elektriciteitsproductiemiddelen, de slechte marktpositie voor gascentrales en de ontwikkeling van capaciteitsmarkten in Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en mogelijk België zorgen voor een grotere onzekerheid als het om investeringen in thermisch vermogen gaat. Hierdoor is er geen zekerheid of, en op welk moment, er nog meer vermogen uit bedrijf zal worden genomen. Zo is het niet ondenkbeeldig dat er in de komende jaren meer vermogen zal worden geamoveerd of geconserveerd, omdat, door verdere toename van productie uit duurzaam vermogen in de Noordwest-Europese markt, de bedrijfstijd en daarmee de rentabiliteit van bestaand, vooral gasgestookt, productievermogen verder onder druk komt te staan. Producenten kunnen een besluit voor het uit bedrijf nemen van oud vermogen op korte termijn aankondigen; tot die aankondiging is dat niet duidelijk. Hiertegenover staat dat het Nederlandse systeem beschikt over een behoorlijke hoeveelheid relatief modern geconserveerd vermogen dat, indien nodig, snel uit de mottenballen kan worden gehaald.
Capaciteitsmarkten
De resultaten van de monitoring leveringszekerheid geven Tennet geen aanleiding om de overheid te adviseren om in Nederland nieuwe maatregelen te treffen om de toekomstige leveringszekerheid in Nederland te waarborgen. Wel ziet Tennet de noodzaak om de huidige discussie rond de mogelijke ontwikkeling en invoering van capaciteitsmarkten in omringende landen nadrukkelijk te volgen gezien de eventuele gevolgen voor de ontwikkeling van de Nederlandse markt. Capaciteitsmarkten, waarin centrales gesubsidieerd worden voor het achter de hand houden van elektriciteitsproductiecapaciteit, kunnen namelijk verstoring veroorzaken in de markt ten aanzien van toekomstige investeringen in vraagrespons, opslag en conventionele (thermische) stroomproductie en staan daarmee innovatie en efficiëntie in de weg.