Nuon en Vitesse 2000 dus. De liberalisering van de energiemarkt in Nederland was aanstaande en Nuon wilde zichzelf al vast op de kaart zetten. Vitesse, een club met ambities, had dezelfde plannen en ging mee met Swelheim en Nuon. Al snel kwamen er vragen uit allerlei hoeken en discussies in gemeenteraden en provinciale staten en zelfs tot in het parlement. Ook in de media kwamen vragen of ‘er wel publiek geld mocht naar marketingacties van energiebedrijven?’. En waarom Vitesse wel en andere voetbalclubs niet, want het Nuon-gebied was groter dan Arnhem? Aartsrivaal NEC in Nijmegen lag vlakbij en ook steden als Amsterdam en Haarlem waren Nuon-territoir. Er kwamen aldus vragen over governance, geld en belangenverstrengeling. Over voetbal heeft iedereen een mening. En, eerlijk gezegd, terecht, want Vitesse was een doorgeschoten hobby van de Nuon-topman, die samen met Vitesse-voorzitter Karel Aalbers de wereld wilde veroveren. In 2000 stopte de sponsoring door Nuon, want de Raad van Commissarissen, opgejaagd door aandeelhouders en publiek, vond dit onverantwoord, niet passend. En er moest steeds meer geld bij.
Voetbal, geld en energiemagnaten doorkruisen ook daarna de geschiedenis van Vitesse. Vanaf 2010 is de club eigendom van Russische en Georgische (Merab Zjordania) olie- en gasondernemers die weer nauwe contacten hebben met de Russische oligarch Roman Abramovitsj, eigenaar van de Londense voetbalclub Chelsea. En via deze magnaat zijn de lijnen met Poetin en het Kremlin kort. Vitesse wilde, wederom, de wereld veroveren en dan gelden andere wetten. Jarenlang stalde Chelsea overtollige spelers in Arnhem en de club had wisselend succes. De echte klap kwam in het voorjaar van 2022 toen de Oekraïne-oorlog uitbrak en Poetin, Russisch gas en Abramovitsj in ongenade kwamen en met sancties te maken kregen. De geldschieter van Vitesse hield de portemonnee dicht, de bedrijfsvoering kwam in gevaar, goede spelers vertrokken en sportief werd Vitesse een drama. Vitesse, Arnhem, werd vermalen in een wereldconflict zoals eerder in september 1944.
“En zo zien we in Vitesse alles terug wat we in energiebeleid zo vaak zien. Het is zigzagbeleid, steun vanuit de overheid en toch weer niet”
“De Rijn, de Fles, de Hoeren en Vites” zakten weg, kregen punten in mindering, degradeerden, de gemeente moest bijspringen en Vitesse raakte zijn proflicentie kwijt. En zo zien we in Vitesse alles terug wat we in energiebeleid zo vaak zien. Het is zigzagbeleid, steun vanuit de overheid en toch weer niet, ondernemers die willen investeren en dan weer afhaken, ontwikkelingen op de wereldgasmarkt. Verder waren en zijn er rond de club al jaren veel rechtszaken en is het lawyers paradise. Met als recente hoogtepunt de strijd tussen de KNVB en Vitesse omtrent het al dan niet behouden van de proflicentie. Ook dit is iets dat we zo goed kennen vanuit de energiesector, waar energiebedrijven, in allerlei vorm, steeds voor de rechter staan. Om een vergunning te verkrijgen, om aan te tonen dat ze wel voldoen aan de afgesproken volumes, uitstootnormen en andere restricties en verplichtingen.
Actiegroepen, ondernemingen en overheden strijden buiten de groene mat over alles. En Arnhem is meer dan Vitesse, energie en rechtszaken. Arnhem is ook het decor van Operatie Market Garden in de Tweede Wereldoorlog. Na de landing in Normandië wilden de geallieerden snel de Duitsers in Nederland verslaan en het hele gebied terugveroveren; voor de winter. Met name de Britse veldmaarschalk Bernard Montgomery wilde graag; te graag. Nog voordat Zuid-Nederland, inclusief Zeeland en daarmee de cruciale haven van Antwerpen volledig bezet waren, wilde Montgomery al over de Rijn, de Maas en de Waal doorstoten. Opperbevelhebber Dwight Eisenhouwer wilde dit niet, maar de overmoed en arrogantie van Montgomery wonnen het.
Swelheim? Zjordania? Abramovitsj? De uitkomst is bekend. De Slag om de Schelde was nodig om alsnog Antwerpen te veroveren en vele doden verder bleek de oversteek bij Arnhem ‘een brug te ver’. Een nederlaag, een hongerwinter en een film waren het gevolg. En deze dagen is Arnhem weer in beeld in de relatie met Duitsland. Waar we in 1944 de Duitsers weg wilden hebben uit het gebied rond Arnhem, willen we nu dat de Duitsers aanhaken en juist investeren in het Arnhemse bedrijf TenneT. Een minderheidsaandeel is genoeg en ook de plannen van de Nederlandse en Duitse overheid op dit moment.
En Vitesse? Na de rechterlijke uitspraak begin september leek de Champions League gewonnen, maar de (voorlopige) uitkomst is dat de proflicentie behouden blijft en dat een groep ondernemers de club gaat steunen, sponsoren en financieren. Hoofdsponsor is Frank Energie. En zo blijft het gebied de sterke mix van voetbal en energie. In Vitesse en Arnhem komt alles samen.