Rob de Wijk: "Zonder echte aanval op IS komt ontwrichting hele M.O. naderbij"
Een van de bijzonderheden van deze tijd is dat de olieprijzen laag blijven ondanks dat het halve Midden-Oosten in brand staat. De combinatie van de Amerikaanse schaliegasrevolutie, de verminderde mondiale vraag door economische stagnatie en het op gang komen van vergroening lijken daar debet aan. Als ik afga op de OPEC dan houden de lage olieprijzen nog wel even aan. Pas als de Chinese vraag weer aantrekt, zit er een prijsstijging in. Tot die tijd zullen olie-exporterende landen als Rusland het moeilijk hebben om de begroting sluitend te krijgen en interne onlusten te voorkomen als subsidies en pensioenen moeten worden gekort.Wereldoorlog op zakformaat
Toch voelen de voorspellingen over de aanhoudend lage olieprijzen intuïtief niet goed. De situatie in het Midden-Oosten loopt in hoog tempo uit de hand. Rusland bemoeit zich nu openlijk met de strijd in Syrië, vecht samen met Iran en Hezbollah aan de kant van president Assad en is op ramkoers gekomen met de Verenigde Staten en de overige coalitiepartners. Die coalitie is anti-Assad, maar vecht evenals Rusland en zijn bondgenoten ook tegen IS. Inmiddels zijn bijna alle landen uit het Midden-Oosten en de Westerse grootmachten bij de strijd in Syrië betrokken, waardoor het conflict de trekken krijgt van een wereldoorlog in zakformaat. De kans op escalatie wordt met de dag groter en een grote oorlog in het Midden-Oosten tussen Sjiieten en Soennieten is zeker geen hersenspinsel meer. Je hoeft geen helderziende te zijn om te zien dat verdere ontwrichting van het Midden-Oosten ook de energieprijzen zal raken.
““Alleen terreurbeweging IS vaart nu wel bij olie-exporten””Gek genoeg lijkt de enige die momenteel overeind blijft en wel vaart bij de olie-exporten de terreurbeweging Islamitische Staat te zijn. Het lijkt erop dat IS in het gebied dat zij beheerst tussen de 34.000 en 40.000 vaten ruwe olie per dag produceert en daar ongeveer 1,5 miljoen dollar aan overhoudt. IS heeft tegen de tien olievelden in bezit en weet daarvoor voldoende expertise en managementvaardigheden aan te trekken om de productie overeind te houden.
Mager succes afknijpen
Een van de belangrijkste doelstellingen van de coalitie is het afknijpen van de oliehandel, maar die successen zijn tot nu toe tamelijk mager. In mei doodden speciale eenheden bijvoorbeeld Abu Sayaf, een van de sleutelfiguren in de oliehandel. Maar veel effect had het niet, ondanks dat de topleiders van IS de olieproductie volledig controleren, terwijl ze het bestuur van de rest van hun ‘staat' aan lokale bestuurders overlaten. Het is onvoorstelbaar dat IS dagelijks relatief openlijk honderden trucks kan laden. Alleen al bij de productiefaciliteit van al-Omar zou dagelijks een rij van 6 kilometer staan. De olie komt via handelaren terecht in raffinaderijen waarvan IS een klein deel voor eigen gebruik neemt en de rest laat exporteren. De grote vraag is nu wanneer zowel de door Amerika geleide coalitie als Rusland de aanval echt op IS inzetten en een einde aan deze praktijken maken. Zolang samenwerking tussen Rusland en Amerika er niet inzit, kan dit nog wel even duren en komt de ontwrichting van het hele Midden-Oosten naderbij.