Joris Wijnhoven: "CDA stookt vuurtje onder kiezersrevolte zelf op"
In 2017 koos het CDA er als enige middenpartij voor haar verkiezingsprogramma (met een letterlijk en figuurlijk flinterdunne groene paragraaf) niet door de planbureaus te laten doorrekenen op de gevolgen voor natuur en milieu. In reactie op een brief van álle milieuorganisatie om zulks toch te doen, bleef het bij wat gepruttel over bezwaren tegen gehanteerde modellen.Ook in de verkiezingscampagne zweeg Buma in alle talen over klimaatverandering, overigens net als vrijwel alle andere partijen, die hier geen politieke winst zagen. Ook in de daarop volgende formatierondes met GroenLinks, bewoog het CDA geen centimeter. Het kwam Buma te staan op een keiharde reprimande van partijcoryfee Wijffels, die hem vergeleek met klimaatscepticus Trump: "De man weet nergens van!"
Pas toen GroenLinks de onderhandelingen had verlaten en Bumas gewenste coalitiepartner de ÇhristenUnie aanschoof, bleek het CDA bereid te dealen over de klimaatparagraaf. Daar rolden, eerlijk is eerlijk, voor Europese begrippen ambitieuze doelen uit. Maar de maatregelen om die doelen te halen, ontbraken grotendeels.
Potsierlijk
Op zich geen ramp, want het zelfbenoemde ‘groenste kabinet aller tijden' gaf gehoor aan de brede wens om opnieuw een maatschappelijk akkoord te sluiten over de benodigde maatregelen. Dat gaf ‘Den Haag' de ruimte zich te buigen over een Klimaatwet, om de doelen vast te leggen. Daar kwam Buma Klaver opnieuw tegen, immers met Samsom de geestelijk vader van een dergelijk initiatiefwet in de vorige regeerperiode. Die ging echter nog uit van een hogere ambitie: 55% CO2-reductie in 2030 versus 49% in het Regeerakkoord. In een poging die plooi vlak te strijken riep Buma tijdens zijn partijcongres Klaver op "om het klimaatbeleid uit de sfeer van het touwtrekken te halen". Lees: om akkoord te gaan met een lagere ambitie. Een potsierlijk beeld.
Lange neus
Terwijl Buma van de kansel zijn nieuwe groene evangelie verkondigde, werkten achter de schermen bedrijven, NGO's, lagere overheden en ambtenaren zich uit de naad om de vrome voornemens van het kabinet handen en voeten te geven. Jezelf bewieroken met je groene ambities en een lange neus maken naar de oppositie is één ding, concrete afspraken maken met boeren, industriëlen en trappelende milieuactivisten weer geheel wat anders. Toch lukte dat deze partijen, althans tot op zekere hoogte. Er kwamen concrete plannen voor grote hoeveelheden schone stroom en huizen zonder aardgas. Alsook een serieuze studie naar het (on)nut van CO2-opslag. Juist in sectoren waarin het kabinet alvast had verkondigd wat ze niet wilden (kilometerheffing, krimp veestapel) verliepen de gesprekken het stroefst.
““Buma neemt anderen de maat die wél met concrete voorstellen komen””
Kiezersrevolte
Waar minister Wiebes zich aardig in zijn nopjes toonde met dit
voorlopige polderproduct, beperkte het CDA zich bij monde van woordvoerder
Agnes Mulder tot de zuinige constatering dat ‘er nog veel open eindjes' zijn en
de transitie 'betaalbaar en haalbaar' moet zijn. Maar half augustus bemoeit de chef
zichzelf weer eens met het klimaatdebat. De groene liefde blijkt alweer over. In
Elsevier hekelt Buma de ‘elitaire klimaatmaatregelen' van de klimaattafels en
voorspelt hij zelf een heuse kiezersrevolte. Daar voegt hij aan toe dat "De voorstellen
de energierekening van gezinnen omhoog jagen en er volledig aan voorbij gaan dat
veel mensen met moeite de hypotheeklasten kunnen dragen". Als klap op de
vuurpijl en niet geheel toevallig betitelde scheidend senaatsfractievoorzitter
Brinkman in
het NRC afgelopen zaterdag de Klimaatwet tot ‘symboolpolitiek'.
Huilie-huilie
Daar valt mij dus echt de bek van open, op het even
onparlementair uit te drukken. Zélf dikke ambities formuleren zonder geld of
maatregelen erbij te leveren, maar anderen de maat nemen die wél met concrete
voorstellen komen. Zelf miljarden over balk smijten om de dividendbelasting af
te schaffen, maar vervolgens wel de nood klagen als de financiële consequenties
van de strijd tegen klimaatverandering in beeld komen. Zelf de industrie te
allen tijde uit de wind houden, maar wel huilie-huilie doen over de rekening
die bij burgers komt te liggen. En dan ook nog, heel lafjes, een revolte onder
kiezers voorspellen, terwijl je dat vuurtje zélf zit op te stoken.
Ooit was het CDA een bestuurderspartij tot in het diepst van haar vezels, maar
als het op klimaatbeleid aankomt, kiest stuurman Buma ervoor - als puntje bij
paaltje komt - om aan wal te blijven.
Joris Wijnhoven is
Campagneleider klimaat en energie bij Greenpeace. Op Twitter is hij actief
onder @JorisW_GP