Anton Buijs, GasTerra: "Ga
voor praktische en resultaatgerichte oplossingen"
Nu, 16 jaar later, niet meer. Het ijs heeft zich, vertelde mijn collega, teruggetrokken. De rand ligt nu op zeker een kilometer van dezelfde parkeerplaats.
Waarom schrijf ik dit? Om duidelijk te maken dat klimaatverandering soms schokkend duidelijk zichtbaar is. Het is een voor iedereen waarneembaar, tastbaar probleem, dat we zo snel mogelijk moeten oplossen, voordat het een echte crisis wordt. Je zou dus verwachten dat iedereen die de toekomst van het leven op onze planeet na aan het hart ligt, het vraagstuk wil aanpakken met vooral praktische en resultaatgerichte oplossingen. Stap voor stap, waarbij iedere maatregel op kosten en rendement wordt beoordeeld, zowel vanuit sociaaleconomisch als milieutechnisch perspectief. Zonder dogma's en in beton gehouwen standpunten.
Je zou het inderdaad verwachten. Maar helaas. Het debat over de energietoekomst en klimaatverandering is behoorlijk vervuild. Aan de ene kant door wat je de school Trump zou kunnen noemen, waarvan de aanhangers de wetenschappelijke consensus negeren en net doen alsof er geen klimaatprobleem is. Aan de andere kant door ideologische scherpslijpers die niet het resultaat van maatregelen en inspanningen vooropstellen, dat wil zeggen de snelle reductie van broeikasgassen, in het bijzonder CO2, maar de vraag of energie 100 procent wordt opgewekt met duurzame middelen.
““Problemen ga je te lijf met pragmatisch denken en handelen””Dat uitgangspunt lijkt op het eerste gezicht logisch en onbetwistbaar, maar is het natuurlijk niet. Wat was het probleem ook alweer? Door menselijke activiteit veroorzaakte klimaatverandering, toch? De oplossing is dus het drastisch en op korte termijn terugbrengen van de extra emissie van CO2. Hoe doe je dat? Door te werk te gaan als een projectorganisatie die een complexe en langdurige klus tot een goed einde moet brengen, volgens plan, op tijd én binnen budget. Zo'n team maakt eerst een tijdlijn en hakt die in mootjes. Elk deel van het geheel vertegenwoordigt een noodzakelijke stap in het proces en moet volgens vooraf vastgelegde eisen worden uitgevoerd. Alleen als je dat goed doet, zal het project kunnen slagen. Anders krijg je zoiets als de Noord-Zuidlijn in Amsterdam: een metrolijn die veel te veel kost en veel te laat rijdt.
Hoe zou dat vertaald naar energie- en klimaatbeleid werken? Op dezelfde manier. Dat betekent dat we vandaag op basis van het einddoel haalbare deeldoelstellingen moeten afspreken, die opgeteld tot het gewenste eindresultaat leiden. De middelen die je daarvoor inzet zijn in wezen secundair, zolang maar aan een aantal primaire eisen en randvoorwaarden is voldaan: noodzakelijke reductie van emissies, beschikbaarheid, haalbaarheid en, niet te vergeten, betaalbaarheid.
Als vervanging van kolen door aardgas op korte termijn tot de meeste emissievermindering leidt (en dat doet het; zie hiervoor recente door het CBS gepubliceerde cijfers, dan moet je daar snel werk van maken. Als het vervangen van je gasinfrastructuur en de bijbehorende apparatuur door een stroomnet veel meer kost maar qua CO2-reductie niet meer oplevert dan het inzetten van (hernieuwbaar) gas, dan moet je vooral dat laatste doen. Als je een nieuwbouwwijk neerzet met goed geïsoleerde woningen heb je geen gas meer nodig en kun je beter kiezen voor een warmtenet of volledig elektrisch systeem. Als je weet dat je op korte en middellange termijn onmogelijk met windparken en zonnepanelen aan de hoge Nederlandse energievraag kunt voldoen, dan begin je snel met het afvangen en opslaan van de CO2 die bij de verbranding van aardgas vrijkomt. Als we in Nederland zelf niet genoeg duurzame energie kunnen produceren, dan is er niets op tegen om die te importeren, want met duurzaamheid achter de dijken zullen we het mondiale klimaatprobleem zeker niet oplossen.
Ik kan zo nog wel even doorgaan. Wie nog steeds twijfelt en de getallen bij dit verhaal wil zien, adviseer ik de recente columns van Martien Visser en Pieter Boot op Energiepodium te lezen. Een opiniestuk van Wim Turkenburg dat op 17 augustus in de Volkskrant stond, maakt ook overtuigend duidelijk dat in een jaar of tien volledig overschakelen op hernieuwbare energie geen ‘peulenschil' is (dixit Jan Terlouw), maar een luchtspiegeling.
Problemen ga je te lijf met pragmatisch denken en handelen. Niet met wensdenken en luchtfietserij. Doen we dat niet, dan zijn we die gletsjer in Canada en veel andere gletsjers binnen de kortst mogelijke keren helemáál kwijt.
Om over de gevolgen van klimaatverandering voor alles wat leeft maar te zwijgen.
Anton Buijs is hoofd communicatie en public affairs bij GasTerra