Joris WijnHoven over aanscherping CO2-reductiedoel
Met een doel van 49% CO2-reductie in 2030 en de aankondiging van een Europees pleidooi voor 55% reductie, heeft de nieuwe regering de lat voor de Nederlandse klimaatambities een flink stuk omhoog gelegd. Hoewel er nog wat mitsen en maren in het regeerakkoord staan, lijkt het oude standpunt dat we niet sneller moeten willen gaan dan andere Europese landen verlaten. Terecht, want als we op Polen wachten, blijven we aan de fossiele brandstoffen zitten tot de hele aarde als een spons is uitgeperst. Een Europa van verschillende snelheden wordt steeds meer onvermijdelijk. Dat werd de afgelopen weken pijnlijk duidelijk, toen op het ene na het andere dossier bleek dat van de EU de komende jaren weinig heil te verwachten valt.
Onvoorstelbaar slap
In november stelde de Europese Commissie zwaar teleur met haar voorstellen rond de zuinigheid van (bestel)auto's. Het is het oude liedje: landen zonder auto-industrie zijn fervent voorstander van stevige eisen aan auto-fabrikanten, die technisch prima in staat zijn de gemiddelde uitstoot van het wagenpark dat de van de lopende band rolt flink naar beneden te brengen. Kwestie van zuinige en vooral elektrische modellen produceren. Maar landen die graag zware bakken produceren (met Duitsland voorop) frustreren de ambities van de rest. De onvoorstelbaar slappe voorstellen van de EC gaan in elk geval veel minder dan gehoopt helpen aan de ambitie uit het regeerakkoord om in 2030 in Nederland alleen nog nul-emissie auto's te verkopen.
Europa boeit de Kamer niet
Begin deze week werd ook duidelijk dat de Europese Energieministers geen heil zien in het aanscherpen van de doelstellingen voor schone energie. Waar het Europees Parlement nog pleit voor een aanscherping van dat doel naar 35% in 2030, steunen de Energieministers het oorspronkelijk voorstel van de Europese Commissie en blijven we wat hen betreft hangen op een treurige 27%. Daarmee lijkt de EU eerder een rem te worden op de doorbraak naar schone energie, dan een gangmaker. Ons eigen parlement, ruim bevolkt door partijen die om het hardst roepen dat de EU de gang van zaken in ons land teveel bepaalt, deed het voorbereidende debat voor deze Energieraad grotendeels schriftelijk af. Kennelijk boeit het hen niet erg welke standpunten de minister daar vertolkt en of die al dan niet behulpzaam zijn aan onze eigen ambities.
“"Nederland keerde zich fel tegen afzwakking van de regels voor staatssteun aan kolencentrale"”
‘As we speak' draaide ook de onderhandelingen tussen het Europees Parlement, de Europese Commissie en de lidstaten over een aanscherping van het 2030 CO2-reductiedoel voor de sectoren die niet onder het emissiehandelsstelsel vallen uit op een zouteloos compromis. Ook daar bleek dat allerlei lidstaten liever sluipwegen zoeken om onder meer ambitieuze targets uit te komen, dan dat ze bereid zijn hun economie écht te hervormen.
De Nederlandse regering switcht in deze discussies met regelmaat van de klok van het een kamp naar het andere. Zo keerde Nederland zich fel tegen afzwakking van de regels voor staatssteun aan kolencentrale. Ze is wél voorstander van scherpe eisen aan de autofabrikanten, maar juist weer niet voor een overall aanscherping van de besparingsdoelen van de hele industrie (omdat ze bang is dat onze eigen bedrijven dan teveel aan de beurt komen). Ook is ze als de dood voor scherpe, laat staan bindende doelen voor hernieuwbare energie, terwijl je bij onze grootste nationale ambities voor CO2-reductie tot niet wakker zou hoeven te liggen van een target van 30 of 35% schone energie: zonder dat te halen, kun je je CO2-ambities wel uit je hoofd zetten.
Spagaat
Dit ratjetoe van posities is maar moeilijk te volgen. Wat wil de regering nou? Een ambitieuze Europese energiepolitiek? Of toch maar ieder voor zich en god voor ons allen? Nederland gaat op basis van de 55%-CO2-reductie target uit het regeerakkoord in Europa de boer op om medestanders te vinden voor een flinke aanscherping van de CO2-ambitie voor 2030. Maar hoe serieus nemen landen dat pleidooi als Nederland tegelijkertijd tegenstribbelt bij het aanscherpen van de Europese doelen voor hernieuwbare energie en energie efficiency? Ik ben bang dat dat een spagaat is die bij potentiële medestanders vooral de wenkbrauwen zal doen fronsen.
Joris Wijnhoven is Campagneleider klimaat en energie bij Greenpeace. Op Twitter is hij actief onder @JorisW_GP