Rob de Wijk: "Onbegrijpelijk hoe Rusland met eigen
belangen omgaat"
Het conflict tussen het Westen en
Rusland om Oekraïne is uitzichtloos. Ruslands economie wordt hard getroffen
door sancties. De lage olieprijzen doen de rest. Omdat Rusland vermoedelijk
nooit van de Krim afstand zal en kan doen, is een scenario waarin de sancties
worden verlicht momenteel politiek gezien niet goed denkbaar. De enige
mogelijkheden die de Russische president Poetin rest om het Westen onder druk
te zetten zijn het leger en de energievoorraden. Inzet van het leger leidt tot
oorlog en dan is hij nog verder van huis. Dus rest energie als politiek
pressiemiddel.
Dat lijkt goed voor Turkije, dat zich tot een cruciale gashub kan ontwikkelen, vooral omdat ook voor Europa bestemd gas uit Azerbeidjan via Turkije moet stromen. Rem Korteweg wees daar in zijn column van 16 december jl. al op.
““Het belangrijkste gevolg van dit gedoe is aantasting van het vertrouwen in Rusland als leverancier””
Maar vanuit Russisch perspectief
blijft het onbegrijpelijk hoe men met de eigen vitale belangen omgaat.
Economisch lijkt het mij niet verstandig om bij een ruzie met een buurland de
infrastructuur zo aan te passen dat je daarmee die lastige buur omzeilt. Over
een paar jaar kan de wereld er anders uitzien, zijn de betrekkingen met
Oekraïne verbeterd en die met Turkije verslechterd. Zo gaat dat tegenwoordig.
Maar het belangrijkste gevolg van
dit gedoe is aantasting van het vertrouwen in Rusland als leverancier. En dat
terwijl in Europa toch echt de beste betalende afnemers te vinden zijn. Een
aantal van die afnemers is nu in hoog tempo op zoek naar alternatieven, zoals
het betrekken van gas uit andere landen, waaronder LNG uit de Verenigde Staten.
Het besluit van Estland om onafhankelijk
te worden van Russisch gas spreekt boekdelen. De afgelopen jaren spendeerde het
land ruim 100 miljoen euro aan de Klaipeda LNG terminal die wordt voorzien van
Noors gas.
En dan zijn er de ‘reverse flows'
waarbij pijpleidingen voor Russisch gas gebruikt worden om gas terug te pompen
naar landen met tekorten. Bij de juridische haalbaarheid zette Gazprombaas
Miller vorig jaar vraagtekens. Maar ach, de annexatie van De Krim was ook
illegaal. Even als de Russische acties in het oosten van Oekraïne.
Rob de Wijk is
directeur van het The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) en professor
Internationale Betrekkingen aan de Universiteit Leiden. In zijn column gaat hij
in op de energievoorziening in het licht van de internationale verhoudingen.