Schoolleider Ruud Porck: "Leerlingen dolenthousiast wanneer energiebedrijven deuren openstellen"
"De muur tussen scholen en bedrijven moeten naar beneden worden gehaald", zegt Ruud Porck, schooldirecteur van het Bredero Beroepscollege. "Veel te weinig leerlingen kiezen voor technische opleidingen in het MBO. Dat komt vooral omdat leerlingen nauwelijks een beeld hebben van hun toekomstige baan in de wereld van techniek en energie. In Amsterdam stellen bedrijven als Tata Steel en Liander daarom hun deuren open voor VMBO-klassen. Ze nodigen scholen uit om langs te komen en vragen hun beste vakmensen om een dag in de week les te geven. De leerlingen vinden het geweldig."
De energiewereld moet meer doen om leerlingen enthousiast te maken, zegt Porck. "Er zijn jongens en meiden die een auto of een windmolen zien en denken: daar wil ik mee werken. Maar die zijn schaars. Installateurs, net- en infrabedrijven die nu niets doen, hebben straks een serieus probleem. Echte technici die een storingsanalyse kunnen maken moet je nu al met een loep zoeken, en dat tekort wordt alleen maar groter. Voor offshore wind zijn ook te weinig monteurs, terwijl die markt begint aan te trekken. Bedrijven zoeken vooral leerlingen met de oude MTS-mentaliteit, mensen met verantwoordelijkheid en kwaliteit."
“"leerlingen hebben nauwelijks een beeld van hun toekomstige baan in de wereld van techniek en energie"”
Beginnen bij het basisonderwijs
Goede voorlichting over techniek begint volgens Porck al bij het basisonderwijs. "Laatst ben ik met een groep 8 mee geweest die een halve dag les kreeg bij een autogarage. Dat is zo belangrijk. De klas werd ontvangen door de bedrijfsleider, een heer in zijn nette pak. Het eerste wat hij zei was: ik ga nu even weg, en mijn belangrijke kleding aandoen. Kwam hij terug in zijn overall. Ineens zien die leerlingen dat een garagebedrijf een schone, fijne werkomgeving is. Monteurs van nu werken veel meer met laptops dan met roestige bouten en dikke olie. Die les verandert het beeld dat de kinderen hebben over techniek totaal. En niet onbelangrijk: het was voor veel van die leerlingen de eerste keer dat ze les kregen van een man."
Voor de gemeente Amsterdam is Porck Programmadirecteur Techniek. "We willen dat eind 2015 twee keer zoveel VMBO-leerlingen voor een technische opleiding kiezen als nu. In het derde leerjaar, als ze rond de vijftien jaar oud zijn, maken ze die beslissing. In Amsterdam nemen de techniekbedrijven samen de verantwoordelijkheid voor het opleidingsniveau in de regio. Praktijklessen zijn makkelijk te organiseren. De ondernemingen laten leerlingen zien welke mooie banen er allemaal zijn, en de leerlingen kunnen dan later zelf kiezen. Vakopleidingen moeten zo snel en zo veel mogelijk binnen bedrijven komen, in een contextrijke leeromgeving. Want dan is het menens voor de leerlingen. Een practicum is niet half zo spannend als een onderneming waar het allemaal echt werkt."
“"Vakopleidingen moeten zo snel en zo veel mogelijk binnen bedrijven komen, in een contextrijke leeromgeving. Want dan is het menens voor de leerlingen."”
Financiering techniekscholen onder druk
De techniekscholen hebben het zwaar, vertelt het schoolhoofd. "Techniekonderwijs is duur. Je hebt veel machines, materialen en vierkante meters nodig. We werken met computergestuurde lasmachines, niet met honderd jaar oude draaibanken. Daarom is techniekonderwijs altijd extra bekostigd, maar de overheid stopt daarmee. De schoolbesturen moeten het maar oplossen. Bij VMBO-opleidingen krijgen scholen geen extra geld voor techniekopleidingen, de MBO-opleidingen slechts een beetje. Dan kom je als schoolbestuur ineens in de verleiding om goedkopere, niet-technische opleidingen aan te bieden. Is het dan vreemd dat we te veel leerlingen met een administratieve opleiding hebben?"
Dit maakt het des te belangrijker dat bedrijven hun steentje bijdragen, vindt Porck. "Techniek moet vorm krijgen voor onze jeugd. De TU Delft heeft de Nuna zonne-auto. Dat vind ik echt fantastisch, want het trekt studenten naar de techniekuniversiteit. Het VMBO en MBO missen zo'n symbool. De techniekwereld laat veel te weinig zien hoe mooi ze in elkaar zit. Hoe meer publiciteitscampagnes, vakwedstrijden en gastcolleges, hoe beter.
“"als schoolbestuur kom je ineens in de verleiding om goedkopere, niet-technische opleidingen aan te bieden"”
Ik was laatst jurylid bij een uitvinderswedstrijd in het NEMO in Amsterdam. Dan zie je dat de jeugd juist nu heel sociaal is. Kinderen zijn ontzettend bezig met de zon, water en het milieu. Het thema energie is dan ook razend populair. Jonge leerlingen komen met ideeën als lantaarnpalen die uitgaan als er geen auto's op de snelweg rijden, of verlichting in bushokjes die uit gaat als er niemand staat te wachten. Het ligt echt niet aan de kinderen dat er straks te weinig vakmensen zijn. Als je ze maar zien hoe de energiebranche in elkaar zit, kiezen ze vanzelf voor een technische opleiding."