"Liberalisering is niet bedoeld is om energiebedrijven te spekken, maar om het ze moeilijk te maken"
Ik wilde mijn tweede column voor Energiepodium eigenlijk wijden aan het illusoire 'energieakkoord', maar dat moet even wachten. Ik kan de kwestie Nuon niet aan me voorbij laten gaan. Vooral niet de reactie van Eneco daarop.
In een interview met NRC Handelsblad eind juli mag topman Jeroen de Haas van het "duurzame energiebedrijf Eneco" (zo staat het in de NRC) leeglopen over het feit dat Nuon te koop is gezet door Vattenfall.
Volgens De Haas blijkt hieruit dat de "indertijd zo bejubelde privatisering niet heeft gewerkt." De Haas, schrijft NRC, "is altijd al tegenstander geweest van de splitsingswet uit 2006, waaronder de oude nutsbedrijven zijn opgedeeld." Die splitsing heeft de Nederlandse bedrijven "kwetsbaar gemaakt", stelt de Eneco-baas. Hij spreekt van een "enorme verzwakking van de nationale energiesector". Nuon is het eerste "slachtoffer" van deze situatie. Hij waarschuwt dat niet nog méér Nederlandse bedrijven "speelbal" mogen worden van enge buitenlandse bedrijven die het slecht voor hebben met Nederland.
Wat te doen, voor er nog meer "slachtoffers" vallen? Is er nog hoop? De Haas denkt van wel: hij oppert dat "nationale geïntegreerde energiebedrijven ... de komende jaren een cruciale rol gaan spelen in de transitie naar duurzaamheid ... met behoud van betaalbaarheid en leveringszekerheid." Dat is interessant, want die bedrijven zijn er dus niet meer in Nederland, na de splitsing.
Moet de overheid de splitsing dan maar ongedaan maken? De Haas zegt het niet met zoveel woorden, maar als de journalist vraagt, "terug naar eigen stroom eerst?", beantwoordt hij die vraag met "Ja", hoewel hij eraan toevoegt: "maar ik zou niet de hele marktwerking willen weggooien. Je kunt best een stap zetten naar marktwerking zonder dat je eigenmachtig afbreekt wat je hebt".
Wat De Haas negeert is dat in deze zaak niet Nuon, maar Vattenfall een "slachtoffer" is. Het Zweedse, niet-gesplitste staatsbedrijf (eigen stroom eerst?) heeft miljarden te veel betaald voor Nuon - geld waar de Nederlandse publieke aandeelhouders van Nuon ruimschoots van hebben geprofiteerd. Dat kunnen de aandeelhouders van Eneco niet zeggen!
De Haas schijnt ook niet te begrijpen dat liberalisering niet bedoeld is om de energiebedrijven te spekken, maar om het ze moeilijk te maken. Concurrentie, weet u wel? Het gaat om het voordeel voor de afnemers! Zijn die slechter af omdat Nuon een andere eigenaar krijgt?
In vroeger tijden zou de overcapaciteit op de markt inderdaad vrolijk zijn afgewenteld op de afnemers en zou er voor de "oude nutsbedrijven" geen vuiltje aan de lucht zijn geweest. Dat kan in de vrije, gesplitste markt niet meer. De klanten zijn nu koning. Dat is blijkbaar nog steeds een angstwekkende gedachte voor sommige mensen.
De Haas zal wellicht tegenwerpen dat het voor hem om meer gaat dan om lage prijzen. Het gaat ook om de "energietransitie". Hij suggereert dat die in betere handen is bij "nationale, geïntegreerde energiebedrijven". Daar is geen enkel bewijs voor.
Is EDF in Frankrijk duurzamer dan Dong in Denemarken? Is de hausse aan zonne- en windenergie in een aantal Europese landen te danken aan "nationale geïntegreerde energiebedrijven"? Kom nou. De overheid en haar gesplitste netwerkbedrijven hebben meer dan genoeg middelen om de markt de duurzame kant op te sturen, net zozeer als gesplitste marktpartijen heus geen netten nodig te hebben om duurzaam te zijn. Energietransitie is te belangrijk om te belasten met oude spookbeelden.
Volg Energiepodium op Twitter: @energiepodium