Rem Korteweg, Centre for European Reform: "Geen
wondermiddel voor huidige crisis, wel gunstige ontwikkeling"
In een recente analyse van het Columbia Centre on Global Energy Policy wordt gesteld dat de VS, op basis van de huidige plannen, op jaarbasis 109 miljard kubieke meter LNG wil exporteren. Dat staat gelijk aan twee derde van de Europese import van Russisch gas. Amerikaans LNG past daarmee in de doelstelling van de Europese Unie om zijn gasimport te diversifiëren. Maar er zijn obstakels.
De timing is verkeerd. Amerikaans LNG komt pas over een aantal jaar op de markt. Tussen 2016 en 2018 zijn de eerste exportterminals gereed. In Europa bestaan nu zorgen om de gasvoorziening als gevolg van de Oekraïnecrisis.
““De prijs van LNG ligt in Azië meer dan 50% hoger dan in Europa””
Ook is LNG vooralsnog
geen realistisch alternatief voor de meest kwetsbare landen in Centraal- en Oost-Europa.
Importterminals voor LNG liggen vooral in het westen en zuiden van Europa, maar
de noodzakelijke infrastructuur ontbreekt (nog) om het gas van west naar oost
te brengen. Een hoopvolle ontwikkeling is de drijvende LNG-terminal die
Litouwen eind oktober in gebruik heeft genomen, maar grote delen van Centraal-
en Oost-Europa kunnen geen Amerikaans gas stoken.
Daarnaast is het maar de vraag hoeveel Amerikaanse LNG-tankers daadwerkelijk Europese
havens zullen bereiken. Amerikaanse exportterminals liggen veelal langs de
oost- en zuidkust, en daarmee lijkt de Europese markt goed gepositioneerd. Maar
de prijs van LNG ligt in Azië meer dan 50%
hoger dan in Europa. Washington bepaalt niet waar energiebedrijven hun gas
verkopen. Tenzij Europese overheden of consumenten bereid zijn om een torenhoge
Azië-premie te betalen, gaat
Amerikaans gas naar het Verre Oosten, niet naar Rotterdam.
De gevolgen voor de mondiale LNG-markt zijn groot. De Amerikaanse export maakt
andere, conventionele LNG-bronnen juist duurder. Amerikaans LNG concurreert niet
per se met Russisch gas uit pijpleidingen, maar juist met die andere
alternatieven waar de Europese Unie naar op zoek is. ‘Goedkoper' Amerikaans LNG
zal duurdere LNG-bronnen uit de markt prijzen. Dit kan gevolgen hebben voor de
Europese import uit Australië, Afrika of Israël.
Ook de kostbare ontwikkeling van nieuwe gasvelden, zoals de offshore velden van
Cyprus, of - indien Iran en het Westen een nucleair akkoord sluiten - gasvelden
in Iran, zal onder druk komen te staan. De commerciële haalbaarheid van deze projecten zal herzien
moeten worden in het licht van de schaliegasrevolutie.
Ook is er een politiek probleem. Op een aantal landen na - zoals het VK en Polen
- is in de EU de ontginning van schaliegas taboe. Europese leiders lonken nu naar
Amerikaans schaliegas, maar zijn zelf niet bereid om het thuis te ontwikkelen.
De VS mag de problemen rond de mogelijke schadelijke effecten ervan zelf
oplossen. Deze ironie gaat in Washington niet verloren.
En toch is Amerikaans LNG van grote waarde. Door de fracking-revolutie is de Amerikaanse
import van LNG met 97 miljard kubieke meter per jaar afgenomen. Samen met de
Amerikaanse export is hierdoor het mondiale aanbod sterk toegenomen en zakken LNG-prijzen. Dat zorgt voor kostenbesparingen.
Ui het Columbia-rapport blijkt dat als Europa 93 miljard kubieke meter per jaar
aan Amerikaans gas zou importeren, het $21 miljard dollar (€16 miljard) per
jaar zou sparen, ofwel 11% van de huidige Europese gasrekening.
Ook versterkt het de Europese onderhandelingspositie ten opzichte van Gazprom. Nu
al is de Europese LNG-prijs lager dan de gemiddelde prijs van Russische gascontracten.
Sinds 2010 hebben Europese afnemers kortingen van gemiddeld 15% bedongen in
Moskou.
Door het vergrote LNG-aanbod komt nu een mondiale spotmarkt in het verschiet; uiteindelijk
komt dit de diversificatie van gasleveranties ten goede, en meerjarige, aan de
olieprijs gekoppelde (en vaak dure) contracten worden zeldzamer. Dat is goed
nieuws voor de Europese energieveiligheid en het versterkt de Europese
geopolitieke positie.
De afname van de mondiale gasprijs en de toename van LNG tasten het verdienmodel
van Rusland aan. Dit kan tot politieke instabiliteit in Moskou leiden. Mocht de
crisis met Rusland daardoor erger worden, dan is het een Europees belang om toegang
te hebben tot voldoende alternatieve gasbronnen, zoals Amerikaans schaliegas. Op
dit moment onderhandelen de EU en de VS over een vrijhandelsakkoord (de
‘Transatlantic Trade and Investment Partnership'). Wanneer een akkoord gesloten
wordt, zijn er geen lastige licenties meer nodig om Amerikaans gas te
importeren. Dat is goed om achter de hand te hebben.