Op 1 januari stopte de doorvoer van Russisch gas door Oekraïne. Het grootste slachtoffer werd het pro-Russische Transnistrië; een afgescheiden deel van Moldavië. Al voor het afsluiten van de gastoevoer een feit was, schakelde de bevolking daar massaal over op elektrische kacheltjes die dan ook in een mum van tijd waren uitverkocht. Hulp van het prowesterse Moldavië werd afgewezen, dus moest Rusland zich in bochten wringen om de bevolking warm te houden. Een van de ideeën was om gas op de Europese spotmarkt te kopen en dit via de Turkstream-pijpleiding en de Trans-Balkan-pijpleiding naar Transnistrië te transporteren. Mijn advies aan de EU is dit soort aankopen door Rusland onmogelijk te maken. Een andere mogelijkheid is de import van gas via buurland Roemenië. Mits handig gespeeld zou dat Transnistrië uit de Russische invloedsfeer kunnen trekken
“De dreiging van een totale gasboycot zal geen einde aan de oorlog maken”
De energiecrisis voor Moldavië werd acuut toen Oekraïne niet bereid bleek een vijfjarig doorvoercontract met de Russen te verlengen. Daardoor ontstond ook lichte paniek in Oostenrijk en Slowakije. Maar het Europese leidingennet is flexibel genoeg om deze landen van gas te voorzien. Dat kan via Duitsland en Hongarije. Het probleem is dat dit de gasprijs voor deze landen opjaagt en de animositeit ten opzichte van de EU toeneemt. Want beide landen zijn sterk pro-Russisch.
Hongarije gebruikt zelf een aftakking van Turkstream om gas uit Rusland te halen. Een probleem is echter de geringe capaciteit. Dit weerhoudt Hongarije er niet van om nieuwe gasdeals met Rusland te sluiten en zich tot chagrijn van de Europese Commissie tot hub voor Russisch gas te ontwikkelen.
Toch is met het besluit van Oekraïne het volledig stopzetten van de levering van Russisch gas een stapje dichterbij gekomen. In het conflict met Rusland is dat een opsteker. De dreiging van een totale gasboycot zal geen einde aan de oorlog maken, maar het vooruitzicht dat de gasexporten ooit kunnen worden hervat, is een beloning voor goed gedrag die in de praktijk van de internationale betrekkingen beter werkt dan straffen.
“De gasleveringen worden nu moeilijker omdat het straks verboden wordt om Russische LNG via EU-havens door te verkopen”
Voorlopig is het nog niet zo ver. Wel besloot president Biden vlak voor zijn aftreden nieuwe sancties af te kondigen tegen ruim 180 schepen van de schaduwvloot; oude tankers waarmee Rusland illegaal olie exporteerde. Ook zette hij twee grote LNG-projecten op de sanctielijst. Dit was in lijn met afspraken van de G7 en de EU, om ook de LNG-inkomsten van Rusland hard te treffen. Leveringen aan de EU bereikten overigens in 2024 een all time high. Die leveringen worden nu moeilijker omdat het eind maart verboden wordt om Russische LNG via EU-havens door te verkopen. Alternatieven voor deze overslag zijn voor Rusland moeilijk te ontwikkelen vanwege het verbod op het gebruik van Amerikaanse technologie voor de gaswinning in arctische omstandigheden.
Helaas zit een complete ban op Russisch LNG er voorlopig niet in. Afgezien van dwarsligger Hongarije, is een probleem dat de LNG-infrastructuur in Europa nog niet op orde is. Als dat het geval is, kan volledig worden gesteund op importen uit de VS en Qatar. Maar tot het zover is, blijft gas een rol spelen in de strijd tussen Rusland, de EU en Amerika. Dat de Europeanen daarvoor een hogere gasprijs moeten betalen, is een andere zekerheid.