Veiligheidsexpert Shmuel Even: "Reserves zijn zo groot dat Israël gasexporteur wordt"
Israëls strategische positie is enorm verbeterd dankzij aardgasvondsten voor zijn kust. Die zijn volgens de Israelische veiligheidsexpert Shmuel Even zo groot dat het land nagenoeg energie-onafhankelijk wordt en de ruimte krijgt om aardas te exporteren.
Het strategische belang van de reeks aardgasvondsten die Israël sinds 2009 heeft gedaan in zijn deel van de Middellandse Zee "vormen de belangrijkste verandering in de energieveiligheid van de staat Israël sinds zijn ontstaan", zegt Shmuel Even, expert bij het Instituut voor Nationale VeiligheidStudies (INSS) in Tel Aviv. "Het vermindert Israëls afhankelijkheid van gas- en olie-importen." Zozeer dat het land nagenoeg energie-onafhankelijk kan worden.
Leviathan-gasbel
Terwijl veel landen in het Midden-Oosten in de vorige eeuw al olie- en gasvelden ontdekten, pakte Israël daar lang steeds naast. Totdat het in 2009 de Tamar-gasbel voor de kust van Haifa ontdekte, de grootste gasvondst ter wereld in dat jaar. In 2010 vond het in het oostelijke gedeelte van Middellandse Zee het nog grotere Leviathan-veld, dat zo'n 450 miljard kubieke meter gas bevat. Eerder dit jaar werden voor dezelfde kust opnieuw veelbelovende nieuwe gas- en oliereserves aangeboord.
Israël werkt keihard om het gas uit die velden ook daadwerkelijk aan land te brengen. Volgend jaar moet het gas uit de Tamar-bel volop stromen. "Snelheid is uiterst belangrijk voor ons land", weet Even. "Zeker omdat Israël, in elk geval voorlopig, geen Egyptisch aardgas meer krijgt." Lange tijd ontving Israël liefst veertig procent van zijn gas van zijn zuiderbuur. Maar de afgelopen jaren maakten terreuraanslagen op de pijplijn door de Sinaï-woestijn continue gasaanvoer onmogelijk. Afgelopen april zegden de nationale aardgasmaatschappijen van Egypte hun contract met Israël op.
Egypte staakt gaslevering
Israël en Egypte houden tegen de buitenwereld vol dat ze een commercieel geschil hebben over het gas. Maar in werkelijkheid speelt de politieke situatie in Egypte een hoofdrol in het dispuut, zegt Even. "Het gascontract met Israël wordt in Egypte afgeschilderd als een corrupte zaak. Het zou afgesloten zijn door de afgezette president Moebarak, zijn zoon en hun vazallen om zichzelf te verrijken. Het akkoord zou tegen de economische belangen van Egypte indruisen." Caïro is bezweken voor de anticampagne in de publieke opinie tegen het gasakkoord, aldus Even.
Israël loopt daardoor grote politieke schade op. De gasleveranties waren "nog de enige uiting van normale betrekkingen tussen Israël en Egypte", meent Even. Zelfs als Caïro de gasleveranties toch op een gegeven moment hervat, dan is het in zijn ogen belangrijk voor Israël "om enige afhankelijkheid van Egyptisch gas te vermijden". Dat kan het land doen, zodra het gas uit het Tamarveld stroomt. "Want Tamar moet Israël jarenlang aan zijn gas kunnen helpen."
Drinkwater
De gasvoorraden kunnen nog op een andere manier de veiligheid van Israël versterken. "Met al dat eigen gas wordt het denkbaar dat Israël zeewater gaat ontzilten. Daarmee kan het watertekort in Israël opgelost worden en loopt Israël minder risico op confrontaties met buurlanden over de verdeling van de regionale watervoorraden."
Maar er is ook een keerzijde: de gasvondsten zorgen nu al voor spanningen met Libanon. Dat zeegrens tussen Israël en zijn noorderbuur is nooit afgebakend. Libanon claimt een fiks deel van het Leviathan-veld, iets wat Israël van de hand wijst. "Momenteel lijkt de ruzie over die gasbel nog niet op een serieus conflict uit te draaien. Maar in de toekomst zou dat kunnen veranderen", erkent Even.
In Israël zelf wordt momenteel druk gedebatteerd of Israël op termijn een deel van zijn aardgas kan gaan exporteren of dat het, vanwege zijn nationale veiligheid en de eigen economie, het gas zelf moet houden. Even is duidelijk: "Natuurlijk heeft Israël straks ruimte voor beduidende export. In het Leviathanveld zit meer gas dan Israël de komende decennia nodig heeft."
Volg Energiepodium op Twitter: @energiepodium