"Vanaf dit jaar 40% minder emissierechten geveild"

Columnist Jos Cozijnsen beschrijft het effect van Europa's 2030-klimaatplannen op de CO₂-handel.

De verscherping van de CO₂-doelen en het invoeren van een emissierechtendepot versterken het belang van emissiehandel. Voor echte aanpak van het overschot en dus verhoging van de CO₂-prijs zijn nog paar stappen nodig.

Op 22 januari presenteerde de Europese Commissie haar Klimaat- en Energiepakket voor 2030. Het pakket is bedoeld om de CO₂-emissies om te buigen in de richting van het langetermijndoel van -80 tot -95% in 2050. De totale CO₂-emissie moet in 2030 ten opzichte van 1990 teruggebracht zijn met 40%. Op dit moment liggen de emissies zo'n 22% onder het niveau van 1990. Deze doelstelling om CO₂ te reduceren is bindend voor de EU. De verdeelsleutel binnen de EU moet nog afgesproken worden. Een verdere aanscherping is dat voor de 40%-reductiedoelstelling geen extra buitenlandse CO₂-rechten mogen worden gebruikt, maar alleen rechten die al in de EU zijn. De EU kan wel een koppeling maken met buitenlandse emissiehandelssystemen.

Verder komt er weer een duurzame energiedoelstelling (DE-doelstelling) van 27%. Die wordt echter, in afwijking van het 2020-klimaatpakket, niet bindend voor individuele lidstaten. Er komt geen energie-efficiëntiedoelstelling. De EU bespreekt het pakket op de Eurotop op 21 en 22 maart.

Aanscherping ETS

De doelstelling voor de emissies van bedrijven die onder emissiehandel vallen, wordt met 50% verscherpt. Tot 2020 is er elk jaar 1,74% minder aan emissierechten beschikbaar dan in 2012. Vanaf 2021 wordt dat afbouwpercentage verhoogd naar 2,2%. De emissies van deze sectoren komen dan 43% lager uit dan in 2005. De vorige doelstelling van 2020 was -21% ten opzichte van 2005. De sectoren die niet onder het ETS vallen- bouw, landbouw, verkeer, etc. - moeten de emissies in 2030 terug hebben gebracht naar 30% ten opzichte van 2005.

De Commissie vreest geen gevaar van carbon leakage. De lijst van sectoren die daar kwetsbaar voor zijn, wordt dit jaar herzien. En als andere, concurrerende landen geen CO_­­2-verplichtingen hebben, krijgen de sectoren ‘die het meest risico lopen' op carbon leakage nog een percentage emissierechten gratis (op grond van een efficiency benchmarking).

“Doordat lidstaten niet gebonden zijn aan de doelstelling voor duurzame energie, zullen zij minder gauw steunmaatregelen voor duurzame energie nemen.”

Aanpak Overschot

Om het overschot van 2 miljard emissierechten door de economische crisis te verkleinen, was al afgesproken de veiling van 900 miljoen emissierechten vanaf 2014 tot 2016 uit te stellen en na 2019 weer op de markt te brengen. Dat betekent dat vanaf dit jaar 40% minder rechten geveild worden!

Om het overschot van emissierechten structureel aan te pakken wordt vanaf 2021 een depot ingesteld (Market Stability Reserve genoemd), waarin 12% van het resterende overschot van op de markt circulerende emissierechten en CDM-credits wordt gestopt (voor minimaal 100 miljoen ton). De exact berekening wordt in mei van het voorafgaande jaar gedaan. Bij toename van schaarste komen automatisch weer rechten voor 100 miljoen ton emissie op de markt. De Commissie wil het overschot aan rechten op de markt tot 2030 tussen 400 en 833 miljoen ton houden.

Effecten

Door deze maatregelen zullen bedrijven meer ‘forward looking' worden en de CO₂-prijs voorzichtig ‘bullish' (vandaag op € 5,50). Doordat lidstaten niet gebonden zijn aan de doelstelling voor duurzame energie, zullen zij minder gauw steunmaatregelen voor duurzame energie nemen. Die zouden de CO₂-prijs juist weer omlaag brengen. Pointcarbon schat dat de CO2-prijs na 2020 gemiddeld €40 zal bedragen.

Of het de EU lukt het overschot om te buigen hangt af van de definitieve uitwerking van dit pakket en van herstel van de economie. Er is een kans op een aanscherping als er in 2015 een mondiaal klimaatakkoord wordt gesloten. Dan is het mogelijk dat het CO₂-doel voor 2020 wordt aangescherpt en dat de 900 miljoen vooruitgeschoven emissierechten definitief van de markt worden gehaald. Ook kan de EU het CO₂-doel voor 2030 op -50% brengen en wel gebruik toelaten gemaakt van internationale credits, zoals voor bosbescherming (REDD).

De figuur boven toont de diverse fases van het ETS, de opeenvolgende CO₂-doelstellingen en het aantal beschikbare emissierechten. Vraag blijft: wanneer begint Backloading precies? Komen deze emissierechten terug op de markt in 2019? Wat is het effect van een Klimaatakkoord in 2015?