Joris Wijnhoven: “VNO-NCW blijft belang achterblijvende bedrijven
verdedigen”
Voor wie denkt dat de verkiezingscampagne moet gaan over issues die na 15 maart voor de meest ingrijpende maatregelen gaan leiden, doet de relatieve stilte rond issues als kolencentrales, energiebesparing of vliegverkeer vreemd aan. Dat zet aan tot activisme, ook uit onverwachte hoek. Op initiatief van Urgenda-directeur Marjan Minnesma heeft een indrukwekkende rij CEO's medewerking verleent aan een campagne met de oproep Kies voor Klimaat. Strekking van de boodschap: ambitieus klimaatbeleid is niet links of rechts, maar in een ieders belang. Getuige de doorrekening van de verkiezingsprogramma's door het PBL valt dat nog te bezien: Bij de VVD blijft de CO2-reductie tot 2030 rond de 24% hangen, bij GroenLinks neemt deze met 62% af. Nogal een verschilletje. Maar mooi natuurlijk dat het bedrijfsleven hier positie kiest. Van veel bedrijven wisten we dat al (IKEA, ASN of NS). Maar opvallend is de deelname van VNO-NCW voorzitter Hans de Boer.
Vanaf menig bushuisje tuurt de blauwbebrilde werkgeversvoorman serieus de ruimte in: "Ik wil verandering, geen ontwrichtende klimaatverandering". Niet mis, een Greenpeaceleus waardig.
“Als je door de retoriek heen kijkt, zie je een VNO dat als vanouds vol op de rem staat”
Maar hoe verhoudt zich deze mooie oproep eigenlijk tot de
praktijk van alledag? Kijk daarvoor eens achter de schermen van het
Energieakkoord. De grote bedrijven die onder het emissiehandelsstelsel vallen,
committeerden zich daar aan 9 petajoule extra besparing, het equivalent van het
energieverbruik van 135.000 huishoudens. Afgelopen oktober, drie jaar na het
sluiten van het Energieakkoord, schreven ECN en PBL te verwachten dat het bedrijfsleven
in 2020 uit eigen beweging zo'n 2 van de 9 petajoule aan besparing tot stand
zou brengen. Reden voor minister Kamp om een wettelijk regeling aan te
kondigen, om zo de 9 petajoule besparing alsnog af te dwingen. Wat er
vervolgens achter de schermen gebeurt, valt met geen pen te beschrijven: hemel
en aarde wordt er bewogen door brancheorganisaties van de industrie (Hans de
Boer's VNO-NCW voorop) om onder zo'n verplichting uit te komen. Hoezo: "Ik wil
verandering"?
Eenzelfde beeld laat de brochure zien die VNO in het kader van hun campagne NL
Next Level presenteerde. In Energie voor de toekomst wordt
weliswaar duidelijk dat VNO zo zoetjes aan wel overtuigd is dat vergroening ook
business betekent, maar de
consequenties van het klimaatakkoord van Parijs zijn nog niet tot hen
doorgedrongen. Anders dan VNO stelt hébben we geen 35 jaar meer om van gas,
olie en kolen af te komen, maar hooguit 20. Ernstig is bovendien dat VNO geen
stap sneller zegt te willen zetten ten opzichte van de huidige Europese
afspraken, het is business as usual. Bovendien snijdt VNO de ziel uit de
Klimaatwet door te stellen dat Nederland geen eigen ambities mag hebben. Als je
door de retoriek heen kijkt, zie je een VNO dat als vanouds vol op de rem
staat.
Hoe anders is de stemming bij de zogenaamde Transitiecoalitie die onder andere
Eneco, Van Oord en (nota bene) Shell gesmeed hebben. Die steunen voluit de
Klimaatwet, inclusief de aanscherping van het emissiereductiedoel van 40 naar
55% in 2030. Die pleiten voor een eigen, Nederlandse ambities voor schone
energie en ook nog eens een ambitieuzer doel voor 2050, namelijk de bovenkant
van de bandbreedte van 80 tot 95% CO2-reductie. Evenmin genoeg om
aan de anderhalve graaddoelstelling te voldoen, maar fiks stukje ambitieuzer
dan de EU en Nederland tot dusverre voor ogen hebben.
Eigenlijk zijn er dus twee Hanzen de Boer. Eentje die indringende
klimaatboodschappen brengt voor de bühne. En een eentje die achter de schermen
de belangen van de achterblijvende bedrijven in zijn achterban behartigt. Dan
rest de vraag: wil de echte Hans de Boer nu opstaan?
Joris Wijnhoven is
Campagneleider klimaat en energie bij Greenpeace. Op Twitter is hij actief
onder @JorisW_GP