Jos Cozijnsen: "Niemand zag in 2007 een vijf jaar durende crisis aankomen"
De CO2-prijs is naar een dieptepunt gezakt, euro 7,50 per ton CO2. Bedrijven stellen duurzame investeringen en innovatie uit. Wordt het nog wat met die CO2-markt? Dezelfde vraag kan je stellen over de economie. Het antwoord is: uiteindelijk wel. Maar komt het herstel vroeg genoeg?
Emissiehandel werkt
Eigenlijk werkt het Europese emissiehandelssysteem prima. Europa haalt haar CO2-doelstelling uit het Kyoto-Protocol (8% reductie in 2012 ten opzichte van 1990). Bedrijven blijven ver onder hun emissieplafond en op een betaalbare manier. Voor de tweede fase van het Europese emissiehandelssysteem (2008-2012) waren er namelijk 10% minder emissierechten voor de deelnemende 12.000 bedrijven beschikbaar dan in 2005. Een significant tekort dus. En iedereen ging uit van groei. Er was zelfs een clausule in de regelgeving dat als de CO2-prijs te snel zou stijgen er eerder en meer emissierechten geveild kon worden. Dat kon een oververhitte CO2-prijs dan weer drukken.
Emissieprijs daalde sterker dan aandelenkoersen
Hoe anders staat het er nu voor? De aandelen zijn sinds de crisis met gemiddeld 30% gedaald, maar de CO2-prijs is maar liefst 70% gedaald, van euro 25 in juli 2008 naar 7,50 nu. En ook al worden de CO2-doelen gehaald, investeringen in duurzame energie en bijvoorbeeld CO2-opslag blijven nu achterwege. Door de lagere economische groei en afname van de industriële productie is de schaarste aan emissierechten in 2008 vervangen door een overschot van enkele miljoenen nu. Door de lage prijs en onzekerheid over de toekomst ontbreekt een signaal voor de lange termijn. De doelen voor de derde periode staan vast: de bedrijven mogen in 2020 21% minder emissies uitstoten dan in 2005. En ook al is er daarom vanaf volgend jaar elk jaar 1,74% minder emissierechten beschikbaar, het duurt lang voordat er weer een significant tekort ontstaat.
Brussel gaat ingrijpen
Niemand had in 2007 een vijf jaar durende economische neergang zien aankomen. Daarom is er geen regel opgenomen in het systeem om later minder emissierechten te veilen als de prijs te snel daalt. Wat dat zou schaarste vergroten en de prijs weer verhogen.
De Eurocommissaris Klimaatbeleid, Connie Hedegaard, bracht daarom eind vorige maand naar buiten dat ze werkt aan een evaluatie van het emissiehandelssysteem. Ze treft voorbereidingen om iets aan het huidige overschot aan emissierechten door de crisis te doen. Ze overweegt onder andere een deel van de veiling uit te stellen (zie persverklaring en stukken), een zogenaamde ‘set-aside'. De Europese Commissie heeft een eigen bevoegdheid ten aanzien van veilen. In het algemeen wordt daarvoor een getal van 1 tot 1,5 miljard ton emissierechten genomen. Dat moet voldoende zijn om de CO2-prijs in 2020 weer op 20 tot 25 euro per ton CO2 te krijgen.
Voordelen set-aside
Zo'n tijdelijk uitstellen van een deel van de veiling moet later opgevolgd worden door het definitief uit de markt halen van rechten en het ophogen van het algehele CO2-doel van de EU voor 2020. Maar daar is internationale onderhandeling voor nodig en meer zekerheid over de economie. De voordelen van een ‘set-aside' zelf zijn duidelijk:
- De veilingvan emissierechten van overheden levert dan meer op;
- De emissierechten die de industrie heeft en nog krijgt zijn meer waard;
- De energiesector rekende al met een hogere CO2-prijs voor duurzame energie en CO2-opslag;
- De Europese ‘remmer' Polen heeft er ook baat bij: de veiling levert meer op en inPolen krijgen nog veel bedrijven en de energiesector gratis rechten.
- Last ‘but not least', bedrijven kunnen investeringen plannen voor de noodzakelijke scherpere doelen later.
Jos Cozijnsen is zelfstandig adviseur emissierechten. Meer informatie over hem vindt u op www.emissierechten.nl.
Volg Energiepodium op Twitter: @energiepodium