Moet de gasketel eruit

Frans Rooijers: Energietransitie op m'n zolder

Ik moet m'n CV-ketel vervangen, en dat wordt een riskante zaak. De overheid schrijft namelijk in het Energierapport dat aardgas voor verwarming gaat verdwijnen, zodat "bij de voorziening van de lage temperatuur-warmte per saldo geen CO₂-emissie meer optreedt". Maar hoe moet ik m'n nieuwe CV-ketel dan aan de praat houden. Dat ding gaat zeker weer 20 jaar mee. Maar als ik over 5 jaar geen gas meer krijg? Wat dan?

Kan m'n energiebedrijf zomaar de gaslevering staken als de minister dat opschrijft. Of moet ik nu zelf een verwarmingssysteem aanschaffen waarbij geen CO₂ meer vrijkomt?

Ik heb eens gekeken hoeveel een warmtepomp kost. Nou, dan schrik je je dood. De eerste leverancier die ik belde had het over € 15.000. Waarschijnlijk kan het goedkoper, maar de toon is gezet. En dat terwijl een nieuwe CV-ketel € 1.500 kost, en online zelfs onder de € 1.000.

Het is makkelijk opgeschreven door de minister. Toen in de jaren zestig het aardgas aan de man werd gebracht waren er mannetjes die alle huizen langs gingen om fornuizen om te bouwen, werden er ruime reclamebudgetten aan besteed en was het gas zeer goedkoop en aantrekkelijker dan de toen veel gebruikte huisbrandolie en steenkool. Binnen 10 jaar was 80% van de woningen aangesloten op het nationale gasnet, een ware energietransitie.

Nu heb je de keuze om elektrisch te gaan verwarmen en soms om je aan te sluiten op een warmtenet, maar goedkoper wordt het niet. Er is wel subsidie voor zonneboilers en warmtepompen, maar echt goedkoop zijn die zelfs met subsidie niet. Wie zit er nu te wachten op een energietransitie op z'n eigen zolder? Buiten het handjevol mensen dat graag zelf in eigen energievraag voorziet, zijn dat er weinig, zelfs professionals denken vooral over de energievoorziening in z'n algemeenheid en niet over hun eigen gasaansluiting.

““Dat ding gaat zeker weer 20 jaar mee. Maar als ik over 5 jaar geen gas meer krijg? Wat dan?””

Maar als we geen CO₂ meer mogen uitstoten, en we willen (bijna) allemaal dat het klimaatprobleem krachtig ter hand wordt genomen, dan zit er niets anders op dan het verbranden van aardgas voor het verwarmen van woningen snel te stoppen. De minister denkt er 30 jaar voor te nemen, de Raad voor de Leefomgeving 15 jaar.

De minister ‘doet een beroep' op onder andere huiseigenaren om mee te werken. De regie komt in handen van de gemeente. Maar bij wie moet ik zijn nu ik weer voor 20 jaar ga investeren? Bij mijn gemeente konden ze me niet helpen, ze waren zich niet bewust van het feit dat het aardgas gaat verdwijnen.

Zo'n vrijblijvend beroep om mee te werken is dus niet genoeg.

Op diverse plaatsen ontstaan nu discussies tussen gemeenten, energiebedrijven, bewonerscollectieven over aardgasloze wijken, maar tegelijkertijd worden er nog woningen gebouwd waar gewoon een gasaansluiting wordt aangebracht. Er worden zelfs flatcomplexen verketeld door de collectieve warmtevoorziening om te bouwen naar ieder een eigen gasgestookte CV. Van enige regie is nog geen sprake, en als een gemeente de regie wil nemen, kijk naar Leiden, dan is er geen enkele partij die nu een warmtenet wil aanleggen.

Er is dus meer nodig dan regie. Ik denk dat allemaal verplicht aan het groen gas de beste transitiestap is. De energiebedrijven moeten dan in stappen van 10% per jaar het aardgas vergroenen. In 10 jaar is de transitie dan uitgevoerd. Technisch geen probleem, maar het kost wel € 0,50 per m3 (inclusief BTW) meer dan het huidige aardgas. Dus gaat iedereen in 10 stappen op weg naar een euro per m3. Maar 20 miljard m3 aardgas vervangen door groengas is geen sinecure. Waar halen we de biomassa vandaan? Als we alle mest vergisten hebben we nog maar 100 miljoen m³. Laten we daar in ieder geval mee beginnen.
Gelukkig zullen er in de tussentijd aantrekkelijke opties komen om geen gas meer te gebruiken, want als gas een euro per m³ kost, zijn er veel warmteprojecten rendabel. Dan kunnen gemeenten makkelijker de regie nemen om aardgasnetten te vervangen door warmtenetten en elektrische warmtepompen. Niet overal, want er zijn zeker gebieden waar groengas de goedkoopste optie is om de woning te verwarmen.

En voor mij is het dan makkelijk om nu toch een nieuwe gasketel (misschien een hybride met een klein warmtepompje) aan te schaffen, want ook over tien jaar krijg ik nog gas en het is nog groen ook.
Natuurlijk zijn er mensen die groen gas zonde vinden om in een CV-ketel te verstoken, maar de uitdaging voor hen is om iets te verzinnen dat intrinsieker duurzaam is én goedkoper! Met de verplichting over 10 jaar groengas is de lat gelegd.

Frans Rooijers is directeur van CE Delft