Hak van Nispen, SME Advies: "We doen als land alles een beetje"
Duitsland zet zwaar in op zon en wind, en zorgt daarmee voor snelle innovatie op die technieken. Maar Nederland durft zo'n keuze niet te maken, zegt Hak van Nispen, Managing Director van SME Advies, in een interview over innovatie en onderzoek op energiegebied.Hoe innovatief is de Nederlandse energiewereld?
"De Nederlandse energiesector is technologisch bezien geweldig innovatief. Op gebied van duurzame energie uit wind, zon en water maken kennisinstituten en bedrijven de mooiste Willie Wortel-dingen. Toch staan we als land qua verduurzaming in de wereld een beetje als een Calimero om ons heen te kijken. Omdat we alles een beetje doen. We zetten niet zwaar in op maar een paar vormen van duurzame opwekking, zoals de Duitsers. De steun die er daar in de samenleving is voor de stop op kernenergie, zorgde voor een enorme innovatieboost voor zon- en windenergie. In ons land is er geen draagvlak voor zo'n radicale keuze. Nederlanders zijn daarvoor nog onvoldoende energiebewust. Ik mis dus de sociale innovatie waardoor onze samenleving wel doordrongen raakt van dat energiebewustzijn. Daarom moeten we veel meer werk maken van het mobiliseren van burgers, maar ook van kleine ondernemers, scholen en gemeenten."
Heeft Nederland in uw ogen een duidelijke energie-onderzoeksagenda?
"De agenda is duidelijk, maar puur technisch. Natuurlijk moet wat erop staat gebeuren, maar wat er volgens mij aan ontbreekt is onderzoek naar de sociaal-economische facetten van duurzaamheid. Hoe vergroot je de participatiegraad in de samenleving? Dus hoe zorg je dat mensen hun gedrag aanpassen en in hun eigen leefomgeving aan duurzaamheid gaan doen, bijvoorbeeld door te participeren in een windcoöperatie of door bij de gemeente aan te dringen op gebruik van restwarmte van een naburig bedrijf? Wat kan je er met het onderwijs aan doen en hoe stimuleer je kleine ondernemers dat ze ermee aan de slag gaan? Ik pleit dus voor een mix van instrumenten. Niet alleen de techniek onderzoeken, maar ook die andere facetten. Die werelden zijn nu nog teveel gescheiden.
Sociale innovatie op het gebied van duurzaamheid staat in Nederland nog in de kinderschoenen. Daar is een land als Denemarken veel verder mee en Duitsland en Engeland tot op zekere hoogte ook. SME Advies werkt voor bewustwording op het gebied van duurzaamheid samen met zusterorganisaties elders. Dat doen we onder de paraplu van de Foundation for Environmental Education, waarvan het hoofdkantoor in Kopenhagen staat."
““Als sector meer in je kracht gaan staan””
Legt Nederland
voldoende prioriteit bij onderzoek naar energie?
"Op een aantal deelgebieden laten we het liggen. Daar zouden we als land
een veel centralere positie mee kunnen innemen, met een geweldig exportproduct.
Dan denk ik dus aan smart grids, wind op zee en blue energy zoals getijden- en golfenergie. En het in zee opwekken
van elektriciteit uit het verschil in zoutgehalte en uit het temperatuurverschil
tussen warme en koude waterlagen. Daar zouden we wereldwijd toonaangevend in kunnen zijn. Maar
we durven er niet met een rechte rug te gaan staan en er echt fors in te
investeren."
Wat kan de energiesector doen om
kennisvalorisatie op een hoger peil te brengen?
"Als sector meer in je kracht gaan staan. Alles een beetje doen werkt niet.
Dus kies een paar dingen waarin je wereldwijd toonaangevend wil zijn. Het
topsectorenbeleid is een stap in de goede richting, maar ik denk dus dat je als
sector nog een stap verder moet durven gaan. En focus meer op de regierol. We
hoeven per se niet alles zelf te maken. Je kan dingen ook van elders halen,
maar wel het land zijn waar de hele wereld moet aankloppen voor kennis over
windenergie en blue energy.
Het andere spoor dat ik wil benadrukken is dat je de brede samenleving erbij
moet betrekken. Want daarmee creëer je een voedingsbodem voor verandering en
voor nieuwe slimme oplossingen. Als SME Advies doen we dat door het letterlijk
op straatniveau opleiden van energiecoaches en met het Eco-Schools programma, dat scholen een
manier biedt om samen met leerlingen aan
de slag te gaan met duurzaamheid."