Beste Jop, geachte heer Fackeldy,
Vlak voordat Corona ons trof, spraken we af van gedachten te wisselen over de Regionale Energie Strategieën (RES). Als gedeputeerde in Flevoland volg jij de debatten die we daarover voeren in de Tweede Kamer. In aanloop naar het eerste debat met de woordvoerders in Den Haag in deze coronatijd op 10 juni schrijf ik je terug. In de tussentijd hebben we de telefoon alvast gepakt en afgesproken dat we korte lijnen willen houden tussen wat er lokaal, provinciaal en in Den Haag gebeurt. In jouw schrijven gaf je mij een vraag mee: ‘Kan de landelijke politiek, nu de kaders gesteld zijn, even op haar handen blijven zitten en het RES-proces een serieuze kans geven?’
Jij wil het RES-proces een serieuze kans geven en dat wil ik ook. Daar vinden we elkaar. Op onze handen zitten doen we niet. We hebben niet voor niets heldere kaders meegegeven en ik vind het mijn taak als volksvertegenwoordiger om actief contact met mijn lokale en provinciale volksvertegenwoordigers over die kaders te houden. Ik dacht in het begin nog, een paar telefoontjes en we zijn klaar, want in de praktijk zouden zij vlot moeten kunnen zien wat er van die kaders terecht komt. Tot mijn stomme verbazing werden niet alleen onze inwoners nauwelijks meegenomen aan de voorkant, maar ook de informatiepositie van onze raads- en statenleden vond ik zorgwekkend. Dat had ik niet verwacht en viel me vies tegen.
“Ook de informatiepositie van onze raads- en statenleden vond ik zorgwekkend”
Misschien is het goed dat je van me weet waarom ik het zo belangrijk vind dat we de klimaat- en energietransitie samen met onze inwoners oppakken. Zelf woon ik in Drenthe en in mijn geheugen staat een proces gegrift over windmolens in de Veenkoloniën. Dat vind ik nog steeds niet te bevatten. Kinderen die door verstoorde verhoudingen tussen volwassenen vanwege de windmolens niet meer met elkaar kunnen spelen, vernielingen en bedreigingen. Met dat voorbeeld van gescheurde gemeenschappen in mijn achterhoofd heb ik geknokt voor de juiste randvoorwaarden die we in mijn beleving mee zouden moeten geven bij het tot stand komen van de RES-en. Als woordvoerder klimaat en energie mocht ik voor mijn partij het CDA de onderhandelingen doen over het klimaatakkoord. En in dat klimaatakkoord staat:
“(….)niet alleen een strategie, het is ook een manier van samenwerken en een proces om te komen tot gedragen plannen waarmee de nationale doelstelling gehaald wordt. Hiervoor dient een uitnodigend proces rond de RES te worden vormgegeven waarin de participatie van belangengroepen, bedrijven en bewoners is verankerd. Door hen aan de voorkant te betrekken bij de vertaling van de nationale ambitie naar het regionale niveau en de belangen die er spelen duidelijk een plek te geven in het proces van afweging en keuzes, zal dit het draagvlak vergroten.”
“Ik hoop dat de RES geen bestuurlijk feestje wordt en dat bewoners het niet eens zijn met de keuzes”
Aan de voorkant betrekken betekent voor mij dat dit nu al moet gebeuren en niet als de RES 1.0 wordt vastgesteld. Jij vraagt om het proces de tijd te geven en om lokale bestuurders te vertrouwen en te steunen. Dat doe ik ook zeker. Ik hoop dat de RES geen bestuurlijk feestje wordt waar we er bij de RES 1.0 achter komen dat bewoners het helemaal niet eens zijn met de keuzes die door bestuurders zijn gemaakt. Ik vertrouw en steun bestuurders, en dan verwacht ik van hen ook dat ze de lokale volksvertegenwoordigers, belangengroepen, bedrijven en bewoners steunen in het komen tot een gedragen aanpak. Het is te makkelijk om te zeggen dat de democratische legitimiteit in het proces geborgd is, omdat de RES 1.0 door Raden, Staten en Algemene vergadering moet worden vastgesteld. Ook vóór de RES 1.0 wordt vastgesteld, moeten lokale volksvertegenwoordigers, belangengroepen, bedrijven en bewoners zoveel mogelijk worden betrokken. Ik constateer dat dit heel wisselend gebeurt in de 30 regio’s en in sommige regio’s bijna helemaal niet. Dat zal achteraf kunnen leiden tot vertraging of in het ergste geval gescheurde gemeenschappen, zoals bij ons in Drenthe. Dat zou een gemiste kans zijn. Door de coronacrises heeft het Kabinet extra tijd gegeven aan de voorkant, de deadlines zijn met 3 maanden opgeschoven. Maar die tijd begint ook te dringen, zeker nu de coronacrisis ervoor zorgt dat participatie moeilijk vorm te geven is.
Hoe zie jij dit, Jop? Hoe kunnen Raden, Staten, belangengroepen, bedrijven en met name bewoners ook in deze crisistijd goed betrokken worden bij hun RES, zodat we er samen met hen een succes van kunnen maken? En hoe beoordeel jij de adviezen die de participatiecoalitie geeft en in hoeverre wordt daar door de bestuurders echt wat mee gedaan richting onze volksvertegenwoordigers?