Gerard Martinus, GasTerra: "Warmtevisie goede stap"
Minister Kamp publiceerde onlangs zijn warmtevisie. Het kabinet gaat de komende jaren stimuleren dat Nederlandse huizen en bedrijven minder met gas en meer met duurzame warmte en restwarmte worden verwarmd. Gashandelsbedrijf GasTerra is positief over de visie. Volgens Projectleider Energietransitie Gerard Martinus kunnen Nederlandse woningen hun warmtevraag snel terugdringen. Op termijn denkt hij dat alle Nederlandse woningen duurzaam verwarmd kunnen worden door in te zetten op grootschalige isolatie, geothermie en groen gas.
Wat is uw reactie op de warmtevisie?
"Ik ben blij dat de visie er ligt en dat er aandacht is voor warmte. Het is
een goede stap. In het verleden is er rond energie vooral aandacht geweest voor
stroom, en is warmte een beetje het ondergeschoven kindje gebleven. Misschien
komt mijn positieve insteek wat vreemd over, omdat GasTerra zijn geld verdient
met gas. Maar de missie van GasTerra is om zoveel mogelijk waarde aan het
Nederlandse gas toe te voegen. In commerciële zin natuurlijk, maar ook door te
bevorderen dat de energie-inhoud van gas maximaal wordt benut. Dat is niet hetzelfde
als zo veel mogelijk gas verkopen.
Op industriegebied hebben we bijvoorbeeld al decennialang
programma's om het gas zo efficiënt mogelijk in te zetten. Ook in de
huishoudens hebben we daar een geschiedenis. Gasunie, waarvan GasTerra in 2005 is
afgesplitst, was voor een groot deel verantwoordelijk voor de introductie van
de HR-ketel. Andere landen lopen tien jaar achter op Nederland op dit gebied."
Toch is de Nederlandse gasproductie in de
jaren tot 2014 snel gestegen. Hoe verklaart u dat?
"Uit het Groningerveld is de productie toen inderdaad omhoog gegaan, met
een piek van 54 miljard kubieke meter per jaar. In 2014 heeft minister Kamp een
productiemaximum opgelegd vanwege de aardbevingen. Voor de stijgende
gasproductie naar 2013 is een aantal verklaringen. In dat jaar hebben we in de
eerste plaats te maken gehad met een lange koude winter. Doordat de productie
uit de kleine gasvelden afneemt, zijn we bovendien de afgelopen jaren meer uit
het Groningenveld gaan winnen en dat werkte in 2013 nog door.
Hoe kijkt u naar grootschalige inzet op
warmtenetten in de visie?
"Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen restwarmte, een
overschot van warmte uit de industrie, en geothermie, warmte afkomstig uit
water en stoom diep onder de grond. Restwarmte is niet duurzaam, geothermie wel.
"Een warmtenet is een centraal geregelde voorziening. Dat kan decentrale
duurzame energievormen in de weg zitten. Het zou triest zijn als we woningen
gaan voorzien van warmte uit centraal gestookt vermogen, helemaal als die
warmte komt van kolen. De tijdgeest is om over te gaan naar een decentrale
warmtevoorziening met duurzame bronnen.
"In Duitsland is dit op een aantal plaatsen misgegaan. Daar moet een aantal fossiele centrales blijven draaien, alleen om woonwijken van warmte te voorzien. Dat moeten we voorkomen."

““De missie van GasTerra is om zoveel mogelijk waarde aan het Nederlandse gas toe te voegen.””
Hoe denkt u dan over
de inzet van aardgas voor de energievoorziening?
"Aardgas kan dienen voor de piekvraag aan stroom en back-up van
hernieuwbaar vermogen, zowel centraal als decentraal. Lokaal kan gas ook duurzame
energievormen ondersteunen, bijvoorbeeld met HRe-ketels, efficiënte CV-ketels
die ook stroom kunnen leveren."
Minister Kamp stelt in de warmtevisie de
vraag hoe de gebouwde omgeving van warmte moet worden voorzien: met warmtenetten,
een fijnmazig gasnet, of alleen kiezen voor een versterkt stroomnet. Hoe moet
die afweging volgens u worden gemaakt?
"Bij een nieuwe wijk is de eerste stap inzetten op zeer goede isolatie. Het
bouwen van passiefhuizen, die een groot deel van hun warmtevraag uit bronnen als
de zon, bewoners en apparaten verkrijgen, moet de norm zijn.
"Maar ik heb in de praktijk, bij mijn eigen huis, gemerkt dat
dit heel moeilijk is. Mijn kavel staat bijvoorbeeld niet op de zon gericht. Het
kan ook gebeuren dat welstandscommissies de plannen om een huis aan te passen
niet goedkeurt. Helaas komen heel veel mensen dit soort problemen tegen.
"Hoe dan ook: isolatie is de eerste prioriteit. Daarna moet je kijken of er echt
duurzame warmte - geothermie of
zonthermie - beschikbaar is. Als die er is, moet dat voorrang krijgen. De
pieken kun je afdekken met duurzame elektriciteit of gas. Groen gas is een
duurzame oplossing hiervoor."
Hoeveel Nederlandse
huizen kunnen we met groen gas verwarmen?
"Bij GasTerra denken we dat Nederland in 2030 drie miljard kubieke meter
groen gas kan produceren. Dan is de vraag: hoeveel gas is er nodig voor de
huizen. Nu is de warmtevraag van woningen zo'n 11 miljard kubieke meter gas.
Daarbij is het belangrijk om te weten dat dit ongeveer de helft is van 20 jaar
geleden. Als we de komende jaren meer woningen isoleren, kunnen we de
warmtevraag terugdringen naar zes miljard. Met heel vergaande maatregelen -
bijvoorbeeld stadsvernieuwingsprojecten - is een warmtevraag van drie miljard
kubieke meter gas op termijn mogelijk. Bovendien gaan er natuurlijk meer wijken
komen die worden verwarmd met geothermie. Dus ja, een volledig duurzame
warmtevoorziening met aardwarmte en groen gas is mogelijk."
Energiepodium is een initiatief van GasTerra